Wyświetlenie artykułów z etykietą: Nasza historia

18 czerwca 2023 r. wieś Łobzów, w gminie Wolbrom, obchodziła Jubileusz 700-lecia lokacji. Patronat nad uroczystością objął, pochodzący z tego sołectwa Adam Zielnik - Burmistrz Miasta i Gminy Wolbrom. Organizatorami imprezy, skierowanej głównie dla mieszkańców Łobzowa, ich rodzin i zaproszonych gości, był Radny Rady Miejskiej w Wolbromiu Zdzisław Pasich, Sołtys wsi Łobzów Leokadia Maślisz, Druhowie OSP Łobzów, Koło Gospodyń Wiejskich w Łobzowie oraz mieszkańcy.

Uroczystości rozpoczęła msza święta, odprawiona na boisku miejscowego Zespołu Szkolno – Przedszkolnego, przez proboszcza parafii pw. św. Katarzyny w Wolbromiu, ks. Zbigniewa Lutego. Uczestnicy jubileuszowych obchodów modlili się o zdrowie i błogosławieństwo Boże dla mieszkańców Łobzowa. Po mszy, ks. Zbigniew Luty, w towarzystwie burmistrza Adama Zielnika, sołtys Leokadii Maślisz oraz radnego Zdzisława Pasicha dokonał poświęcenia: tablicy upamiętniającej 700-lecie lokacji wsi Łobzów, samochodu strażackiego OSP oraz sali gimnastycznej Zespołu Szkolno - Przedszkolnego.

Jak wynika z rysu historycznego, przedstawionego przez radnego Zdzisława Pasicha, najstarsza wzmianka o Łobzowie pochodzi z dokumentu datowanego właśnie na 1323 rok. Nazwa wsi została zapisana, jako „Lobsow”. W innych dokumentach występuje jako: Lobszow, Lobzow, Lobzowo, a także Nowa Wieś. Nazwa wsi wywodzi się zapewne od staropolskiego słowa „łoboda”, czyli lebioda, albo „łobozie” – krzaki. Inna interpretacja mówi, że nazwa pochodzi od imienia „Łobez”.

Łobzów był wsią królewską, wchodzącą w skład tenuty wolbromskiej. Według spisów świętopietrza z lat 1350-51 w Łobzowie istniał kościół. Niewielka i niezbyt gęsto zaludniona parafia łobzowska została wkrótce przeniesiona do Wolbromia.

Na początku XIX wieku, w 1827 roku, w Łobzowie było 114 domów i 822 mieszkańców, a pod koniec XIX wieku 157 domów. Mieszkańcy wsi, poza rolnictwem, trudnili się wyrobem gontów. Rzemiosło ma w Łobzowie długie tradycje, gdyż jak wynika z zachowanych ksiąg wolbromskiego cechu kowali, ślusarzy stolarzy i bednarzy z lat 1769 – 1914, cech zrzeszał majstrów z samego Wolbromia, szkolących czeladników z miasta i jak i pobliskiego Łobzowa.

Dzisiejszy Łobzów to nowoczesna, rozwijająca się wieś, licząca 1033 mieszkańców i 334 gospodarstwa. Obejmuje obszar 923 ha i posiada następujące przysiółki: Starą Wieś, Kolonię II, III, IV i V, Zaogrodzie, Kolonię Kąpielską, a także zakątki o tak oryginalnych nazwach jak: Rozdarta Wrona czy Mamlochy. Nazwy te są zwyczajowe i funkcjonują od 1934 roku.

We wsi znajduje się ośrodek zdrowia, apteka, jednostka OSP, która w 2025 roku obchodzić będzie jubileusz 100-lecia istnienia. Rozwój Łobzowa wiąże się zdecydowanie z inwestycjami przeprowadzonymi w ciągu kadencji burmistrza Adama Zielnika. W gruntownie zmodernizowanej remizie, w 2019 r. znalazło siedzibę Centrum Turystyki i Rekreacji, z filią Miejskiej Biblioteki Publicznej z Wolbromia. Szkoła, która jeszcze w 2012 r. jako nierozwojowa miała zostać zlikwidowana, dzięki staraniom burmistrza dostała drugie życie. Dzisiejszy Zespół Szkolno - Przedszkolny to 8-letnia szkoła podstawowa, przedszkole, biblioteka, kuchnia oraz wyremontowane boisko sportowe. Budynek ZS-P w 2017 roku został poddany gruntownej termomodernizacji, a w 2022 r. doczekał się rozbudowy o nowoczesną salę gimnastyczną.

Znaczącymi inwestycjami w ostatnich latach były ponadto modernizacje i budowy dróg oraz budowa sieci kanalizacyjnych.

Wizytówką kulturalną wsi jest Zespół Regionalny „Łobzowianie”, który z powodzeniem uczestniczy w licznych przeglądach i konkursach, działający przy równie prężnie działającym Kole Gospodyń Wiejskich.

O gospodarności i zaradności łobzowian wspomniał w swym przemówieniu burmistrz Adam Zielnik. - Łobzowianie o tym wiedzą, goście może nie. Od lat Łobzów jest najbardziej uprzemysłowioną wsią w Polsce. Mamy tu ponad tysiąc mieszkańców natomiast firm i pracowników w nich pracujących prawie tysiąc pięćset. Więc, to mówi samo za siebie, że jesteśmy zaradni, przedsiębiorczy i dajemy sobie radę – z dumą mówił burmistrz.

- Choć my tu w Łobzowie mamy specyficzną populację, bo jesteśmy może trochę czupurni, niepokorni, lubimy się trochę rozpierać łokciami, ale dzięki temu przez koleje dziejów dawaliśmy sobie radę. Rozwijaliśmy naszą małą ojczyznę i powodowaliśmy, że wieś z roku na rok – raz, że piękniała, drugie, że przez te ostatnie 700 lat nie poddała się przeciwnościom losu. Nie dały nam rady wojny, nie dały nam rady zabory, czy epidemie i zarazy. Tak trzymać! Nie zmieniać się! Bowiem twardy kark i kręgosłup jest naszą łobzowską cechą – podsumował włodarz gminy.

- Kochani moi. Gratuluję organizatorom, na czele z panem radnym, panią sołtys, dziękuję prezesowi OSP, KGW, wszystkim zaangażowanym osobom, instytucjom, naszej szkole, na czele z dyrektorem i jego małżonką, wszystkim ludziom dobrej woli, którzy przyczynili się do zorganizowania dzisiejszej uroczystości. Jestem bardzo dumny, że mogłem objąć honorowym patronatem dzisiejsze wydarzenie. Życzę wam udanej zabawy do „białego rana” – życzył burmistrz Adam Zielnik.

Udanej zabawy i atrakcji dla wszystkich nie brakowało. W bloku artystycznym publiczność oklaskiwała występy uczniów Zespołu Szkolno - Przedszkolnego, Koła Gospodyń Wiejskich w Łobzowie, Zespołu Pieśni i Tańca „Wolbromiacy” i Studia „Efendi Clue” .

Wieczór, w świętującym 700-lecie Łobzowie, wypełnił koncert zespołu muzycznego „Toporki”, a następnie zabawa taneczna na wolnym powietrzu, przy muzyce zespołu „Blue Rey”.

Za nami dwudniowe uroczystości jubileuszowe w Jangrocie. Było coś dla ducha, dla ciała i wiele o historii tej miejscowości. Odsłonięto tablice, poświęcono figurę, odznaczono najbardziej zasłużonych, dziękowano i gratulowano. Można było oklaskiwać rodzimych artystów, bawić się przy muzyce zaproszonych gwiazd lub smakować specjałów ludowej kuchni.

Obszerne relacje z tych wydarzeń już niebawem - zarówno w papierowym wydaniu Wieści Wolbromskich, jak i w internecie. Już teraz jednak można powiedzieć, że jubileusz wypadł wspaniale, godnie i z fasonem! Zdjęcia w naszej GALERII - TUTAJ.

Ocalić Przeszłość – Jubileusz 700-lecia wsi Jangrot

200-lecie konsekracji kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela

90-lecie Ochotniczej Straży Pożarnej

24-25 czerwca 2023 r. – JANGROT

24 czerwca 2023 r. (sobota)

JUBILEUSZOWE OBCHODY 200-LECIA KONSEKRACJI KOŚCIOŁA PARAFIALNEGO

11:50 przedstawienie historii parafii w kościele parafialnym

12:00 msza święta w kościele parafialnym p.w. św. Jana Chrzciciela w Jangrocie odprawiona przez j.e. ks. bp. Grzegorza Kaszaka

13:00 poświęcenie tablicy fundacyjnej w kościele parafialnym

13:30 poświęcenie figury św. Floriana – patrona strażaków – plac przed remizą

14:00 podziękowania zasłużonym dla odbudowy kościoła oraz otoczenia – plac 700-lecia wsi Jangrot

19:00 zabawa taneczna w remizie OSP Jangrot z zespołem Dance-Top

25 czerwca 2023 r. (niedziela)

JUBILEUSZOWE OBCHODY 700-LECIA WSI JANGROT

oraz

90-LECIA OCHOTNICZEJ STRAŻY POŻARNEJ W JANGROCIE

11:00 uroczysta sesja Rady Gminy Trzyciąż – sala gimnastyczna przy SP w Jangrocie

11:30 zbiórka delegacji OSP na placu 700-lecia Jangrota

12:00 msza św. z okazji jubileuszu 700-lecia lokacji wsi i 90-lecia OSP Jangrot – kościół parafialny w Jangrocie, odprawiona przez kanclerza ks. Mariusza Karasia

13:00 przemarsz jednostek OSP oraz zaproszonych gości na plac 700-lecia Jangrota

- uroczyste podniesienie flagi państwowej

- poświęcenie oraz przekazanie pojazdu pożarniczego wraz z osprzętem

- historia OSP w Jangrocie

- wręczenie medali dla zasłużonych członków OSP

14:00 oficjalne otwarcie imprezy przez wójta Gminy Trzyciąż oraz sołtysa wsi

- odsłonięcie oraz poświęcenie obelisku rocznicowego

- wystąpienia zaproszonych gości

- wręczenie pamiątkowych upominków

- wręczenie nagród dla zwycięzców konkursów towarzyszących jubileuszowi

15:00 blok występów artystycznych

- Jangrocka Scena Młodych

- występy artystyczne dzieci ze Szkoły Podstawowej w Jangrocie

- występ artystyczny KGW w Jangrocie

17:00 gwiazda wieczoru – zespół Zbóje

ok. godz. 18:30 biesiada ludowa z zespołem Blu Rey

Konkurs niespodzianka

IMPREZY TOWARZYSZĄCE JUBILEUSZOWI

25.06.2023 r.

Wystawa obrazów miejscowej malarki, Pani Katarzyny Zaręby oraz Pana Zenona Domagały na sali gimnastycznej SP w Jangrocie

Stoisko z degustacją potraw lokalnych – KGW w Jangrocie

Przejażdżki bryczką

Prezentacja koni ze stadniny „Andrzejówka” – w godz.15:00-19:00, Stanica Konna Jangrot, ul. Piaszczysta

W ROKU JUBILEUSZOWYM ODBYWAJĄ SIĘ RÓWNIEŻ:

Uroczysta msza św. przy grobach: biskupa Jana Pawła Woronicza i biskupa Jana Grota w kaplicy na Wawelu – 5.06.2023 r.

XIII Rajd Pieszy Dłubnia u źródeł pod hasłem „700-lecie lokacji wsi Jangrot” – 2.06.2023 r.

Turniej piłki nożnej drużyn dziecięco – młodzieżowych o puchar 700-lecia Jangrota – 3.06.2023 r.

Bieg terenowy w ramach akcji „Polska biega” pn. „Śladami 700- lecia lokacji wsi Jangrot – 16.05.2023 r.

Ponadto organizatorzy zapewniają: stoiska gastronomiczne, upominkowe oraz urządzenia rekreacyjne dla dzieci.

Organizatorzy: Rada Gminy Trzyciąż, Biblioteka i Ośrodek Animacji Kultury Gminy Trzyciąż.

Komitet Organizacyjny wydarzenia: OSP Jangrot, Sołectwo Jangrot, SP w Jangrocie, KGW Jangrot, Parafia p.w. Św. Jana Chrzciciela w Jangrocie.

Przed nami uroczystości jubileuszowe w Jangrocie. Lokalna społeczność, w ramach przygotowań do tak ważnego wydarzenia, zorganizowała szereg imprez, konkursów i spotkań, w których uczestniczyli zwłaszcza najmłodsi mieszkańcy sołectwa. Ale nie tylko...

Oto najważniejsze wydarzenia towarzyszące.

BIEG TERENOWY W RAMACH AKCJI „POLSKA BIEGA” pn. ŚLADAMI 700-LECIA LOKACJI WSI JANGROT – 16.05.2023 r.

Piękna pogoda sprzyjała XV gminnemu biegowi w ramach akcji „Polska Biega”, który w tym roku odbywał się pod hasłem „700-lecie lokacji wsi Jangrot”. Honorowy patronat nad biegiem objął Wójt Gminy Trzyciąż Roman Żelazny, który jest inicjatorem akcji w gminie. Lokalnym organizatorem biegu była Biblioteka i Ośrodek Animacji Kultury.

Do tegorocznej edycji biegu zgłoszonych zostało 80 uczestników w regulaminowych kategoriach.

Trasa biegu, o długości 2,8 km, przebiegała przez malownicze tereny gminy, w lesie Jangrot – Cieplice, podlegające Nadleśnictwu Miechów i Olkusz. Po zaciętej walce oraz mając na względzie sportowe zachowanie uczestników, koordynator biegu wraz z organizatorami, przy wsparciu opiekunów grup, wyłonili zwycięzców:

kat. klas IV-VI

dziewczęta

1. Alicja Stempień, SP w Suchej

2. Maja Staroń, SP w Zadrożu

3. Monika Sarecka, SP w Jangrocie

chłopcy

1. Jan Gorgoń, SP w Jangrocie

2. Krzysztof Domagał,a SP w Jangrocie

3. Arkadiusz Syguła, SP w Jangrocie

kat. VII-VII

dziewczęta

1. Alicja Jarecka, SP w Suchej

2. Oliwia Seweryn, SP w Suchej

3. Magdalena Pęczek, SP w Suchej

chłopcy

1. Szymon Motak, SP w Zadrożu

2. Jakub Gamrot, SP w Jangrocie

3. Filip Grzanka, SP w Jangrocie

kat. pow. szkoły podstawowej

1. Ireneusz Głowacki, Zadroże

Nagrody oraz medale ufundowane przez BiOAK Gminy Trzyciąż zwycięzcy odebrali z rąk Wójta Gminy Trzyciąż Romana Żelaznego, Przewodniczącego Rady Gminy Trzyciąż Lucjana Gajdy oraz Pani Sołtys Jangrota Haliny Bieniek. Nad bezpieczeństwem uczestników czuwała OSP KSRG Jangrot.

XIII RAJD PIESZY „DŁUBNIA U ŻRÓDEŁ” POD HASŁEM „700-LECIE LOKACJI WSI JANGROT” – 2.06.2023 r.

XIII Rajd Pieszy „Dłubnia u źródeł” pod hasłem „700-lecie lokacji wsi Jangrot” rozpoczął się o godz. 9:00, w piątek 2 czerwca 2023 r. Młodzież z trzech gminnych szkół: SP w Zadrożu, SP w Suchej i SP w Jangrocie stawiła się licznie na miejscu startu pod domkiem myśliwskim na Podchybiu. Trasa rajdu biegła od wspomnianego domku, przez brzeg lasu w Cieplicach, cmentarz wojenny, ul. Cieplicką, ul. Leśną, ul. Sadową, Skotnicę, ul. Olkuską aż do Szkoły

Podstawowej w Jangrocie, która gościła uczestników. Na mecie uczestnicy rajdu otrzymali ciepły posiłek i wytypowanymi grupami wzięli udział w konkursach tematycznych (konkurs topograficzny, konkurs „Moja Mała Ojczyzna”, konkurs przyrodniczy), walcząc o nagrody dla szkoły. Kiedy zsumowano punkty zdobyte w konkursach, nastąpił najprzyjemniejszy punkt programu – występ artystyczny młodzieży z SP w Jangrocie oraz ogłoszenie zwycięzców i wręczenie nagród.

Z rąk Wójta Gminy Trzyciąż Romana Żelaznego nagrody, ufundowane przez BiOAK, odebrali:

I miejsce - SP Jangrot

II miejsce - SP Sucha

III miejsce - SP Zadroże

Grami planszowymi i puzzlami nagrodzono również najmłodszą grupę dzieci ze SP w Jangrocie, która dzielnie zmagała się z trudami trasy dla nich wyznaczonej.

Za profesjonalną organizację kolejnej edycji rajdu, zaangażowanie pracowników szkoły, uczniów i rodziców, w jego reaktywację po pandemicznej przerwie, Wójt Gminy Trzyciąż Roman Żelazny podziękował dyrektorowi szkoły, Zdzisławowi Kiecy.

Patronat nad rajdem sprawował Wójt Gminy Trzyciąż Roman Żelazny.

Organizatorami rajdu była SP w Jangrocie oraz Biblioteka i Ośrodek Animacji Kultury.

Nad bezpieczeństwem uczestników czuwała OSP KSRG Jangrot oraz Policjanci z Komisariatu Policji w Wolbromiu

TURNIEJ PIŁKI NOŻNEJ DRUŻYN DZIECIĘCO – MŁODZIEŻOWYCH O PUCHAR 700-LECIA JANGROTA – 3.06.2023 r.

Kolejną z imprez towarzyszących jubileuszom był turniej piłkarski. 3 czerwca 2023 r., na boisku w Jangrocie, zjawiły się drużyny: Spartak Charsznica, WAP Młodzi Przebojem Wolbrom, TS Skalanka Skała, Srebrni Olkusz, Przebój Wolbrom, Słowik Olkusz, SP Bukowno oraz gospodarz Dłubnia Trzyciąż-Jangrot. Drużyny rozgrywały mecze system „każdy z każdym”, po 15 minut, co dało razem 90 minut biegania na świeżym powietrzu. Regulamin turnieju zakładał, że wystąpią dzieci z rocznika 2014 oraz młodsi i tym sposobem najmłodszy uczestnik rywalizacji miał 6 lat i bardzo dobre umiejętności piłkarskie. Żaki, którzy pojawili się w Jangrocie często z rodzicami lub dziadkami, wkładali całe swoje umiejętności aby jak najlepiej zaprezentować się w tak mocno obsadzonych zawodach. Organizatorem z ramienia Sołectwa Jangrot był Klub Dłubnia Trzyciąż-Jangrot, na czele z prezesem, Panem Bartłomiejem Domagałą i trenerami Łukaszem Strózikiem oraz Tomaszem Auguścikiem.

Nad bezpieczeństwem uczestników czuwała OSP KSRG Jangrot

UROCZYSTA MSZA ŚW. PRZY GROBACH: BISKUPA JANA PAWŁA WORONICZA I BISKUPA JANA GROTA W KAPLICY NA WAWELU – 5.06.2023 r.

Biskup Jan Grot, od którego wzięła się nazwa wsi Jangrot, po śmierci został pochowany w Katedrze Wawelskiej w Krakowie. Tak się również składa, że w tej samej kaplicy, w której pochowany, znajdują się doczesne szczątki biskupa Jana Pawła Woronicza, który ufundował 200 lat temu obecny kościół parafialny pw. Św Jana Chrzciciela w Jangrocie. Aby uczcić tych dwóch zasłużonych dla Parafii Jangrot biskupów, komitet organizacyjny jubileuszu 700-lecia lokacji wsi Jangrot, 200-lecia konsekracji kościoła i 90-lecia OSP Jangrot, postanowił odbyć pielgrzymkę na Wawel i wziąć udział w mszy św. przy grobach darczyńców. Szczegóły organizacyjne i uzgodnienia z proboszczem Katedry Wawelskiej wziął na siebie ks. proboszcz Andrzej Bil.

W dniu 05. czerwca grupa parafian reprezentująca różne organizacje, stowarzyszenia i instytucje udała się do Krakowa. Po spotkaniu z ks. Pawłem Baranem – proboszczem Katedry Wawelskiej, podczas którego uczestnicy poznali historię i znaczenie Katedry, ksiądz proboszcz Andrzej Bil odprawił Mszę Świętą, po której delegacje złożyły wiązanki kwiatów na grobach spoczywających tam duchownych.

KONKURS FOTOGRAFICZNY POD PATRONATEM WÓJTA GMINY TRZYCIĄŻ ROMANA ŻELAZNEGO „NAJPIĘKNIEJ UMAJONE KAPLICZKI I KRZYŻE W SOŁECTWIE JANGROT”

Do dnia 31 maja 2023 r., zgodnie z regulaminem, do siedziby Organizatora napływały prace na konkurs, którego celem było wykonanie i dostarczenie wywołanego zdjęcia dokumentującego jak dzisiaj mieszkańcy przyozdabiają kapliczki z okazji nabożeństw majowych. Z racji jubileuszu 700-lecia lokacji wsi Jangrot fotografie w tegorocznym konkursie przedstawiają kapliczki i krzyże z Jangrota i Cieplic

W dniu 7.06.2023 r. Komisja Konkursowa w składzie: Barbara Nowakowska-Mossór – wiceprezes Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Nad Białą Przemszą”, Ewa Dróżdż – dyrektor BIOAK Gminy Trzyciąż, Grzegorz Wrześniak – fotograf NICE SHOT Photo & Video, po zweryfikowaniu zgłoszonych prac pod względem formalnym, na podstawie Regulaminu konkursowego, poddała artystycznej i merytorycznej ocenie wszystkie fotografie. Komisja oceniała zgodność z tematem, przejrzystość i siłę przekazu, walory artystyczne lub dokumentalne, oryginalność ujęcia tematu.

Spośród autorów nadesłanych prac członkowie Komisji wyłonili zwycięzców i postanowili przyznać następujące miejsca.

kat. młodzież szkolne:

I miejsce – Blanka Pigulak, lat 14

II miejsce – Jakub Samul, lat 12

III miejsce – Emilia Wypasek, lat 17

kat. dorosłych:

I miejsce – Joanna Żaba, lat 43

wyróżniono prace Maksyma Kotlarza (lat 11) i Wiktorii Woźniak (lat 11).

Nagrody dla zwycięzców konkursu wręczone zostaną 25 czerwca 2023 r. około godz. 14:30 w Jangrocie, podczas obchodów Jubileuszu 700-lecia wsi Jangrot. Zwycięskie fotografie będziemy mogli podziwiać na wystawie pokonkursowej, w sali gimnastycznej przy SP w Jangrocie.

Nagrody dla zwycięzców ufundowała Biblioteka i Ośrodek Animacji Kultury Gminy Trzyciąż.

29 i 31 maja odbył się gminny etap testu wiedzy „Wokół Macieja Miechowity w 500. rocznicę śmierci”. Konkurs jest jedną z inicjatyw, jakie samorząd gminny, we współpracy z lokalnymi instytucjami kultury, podejmuje w cel uczczenia wybitnego Miechowianina. Konkurs miał za zadanie m.in. kształtować umiejętności związane z samodzielną analizą i interpretacją wydarzeń oraz postaci historycznych, jak również rozwijać umiejętności wskazywania powiązań pomiędzy przeszłością a czasami współczesnymi.

Do testu sprawdzającego znajomość życia oraz dorobku naukowego Macieja Miechowity przystąpili reprezentanci gminnych szkół, wyłonieni w pierwszym etapie konkursu. Zmagania odbyły się w sali konferencyjnej Gminy i Miasta w Miechowie oraz w Muzeum Ziemi Miechowskiej. W skład komisji konkursowej weszli: dyrektor Samorządowego Zespołu Edukacji w Miechowie Jerzy Pułka, zastępca naczelnika Wydziału Organizacyjnego i Kadr UGiM Monika Górak, asystent muzealny Muzeum Ziemi Miechowskiej Anna Wilk oraz Kawaler Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie Maurycy Fojcik.

Oto Laureaci:

klasy 4-6

I miejsce – Oskar Walczak, SP Nr 2 im. Marii Konopnickiej w Miechowie

II miejsce – Julia Śladowska, SP Nr 2 im. Marii Konopnickiej w Miechowie

III miejsce – Wiktoria Wysocka, SP Nr 2 im. Marii Konopnickiej w Miechowie

III miejsce – Jakub Pasek, SP Nr 2 im. Marii Konopnickiej w Miechowie

klasy 7-8

I miejsce – Hanna Wójcik, SP Nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Miechowie

II miejsce – Wiktoria Kowalczyk, SP Nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Miechowie

III miejsce – Emilia Werys, SP Nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Miechowie

III miejsce – Anna Gajos, SP Nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Miechowie

Wszystkim laureatom serdecznie gratulujemy!

Główne uroczystości związane z upamiętnieniem postaci Macieja Miechowity odbędą się 8 i 9 września w Krakowie i Miechowie. Wręczenie nagród zaplanowano na 9 września.

Organizatorzy: Gmina Miechów i Muzeum Ziemi Miechowskiej.

(na podst. info. UGiM Miechów)

Muzeum Ziemi Miechowskiej serdecznie zaprasza na spotkanie z dr. hab. prof. UJK Jerzym Gapysem.

Wydarzenie odbędzie się dnia 14 kwietnia 2023 r. o godzinie 15:00 w zabudowaniach poklasztornych tzw. pustkach.

Szczegóły na plakacie.

Wstęp wolny.

Ukazała się ciekawa książka poświęcona lekarzom Ziemi Olkuskiej; jest to część druga pracy „In Memoriam” (ku pamięci), autorstwa olkuskich lekarzy Małgorzaty Kundery-Leśniak i dentysty Józefa Leszka Kluczewskiego; pierwsza ukazała się w 2007 r. i poświęcona była zmarłym medykom, którzy praktykowali na naszym terenie do owego roku. W marcu 2022 roku, w trakcie prac nad drugą częścią, poświęconą lekarzom, którzy odeszli po 2007 roku, zmarł sam inicjator przedsięwzięcia Józef Leszek Kluczewski, ale druga część jednak się ukazała. Zawiera biogramy 38 lekarzy i 18 dentystów. Zaczyna się od obszernego biogramu współautora Józefa Leszka Kluczewskiego, zasłużonego olkuskiego dentysty, harcerza i działacza PTTK, a w ostatnich latach życia kronikarza, autora książek o harcerstwie na Ziemi Olkuskiej (m.in. „Kalendarium Harcerskie”, „Biografie harcmistrzów hufca olkuskiego”) i opracowania „Protezownia dentystyczna w Olkuszu 1952-1992”. Wśród biogramów z właśnie wydanej książki są notki m.in. o zasłużonych lekarzach z Olkusza, m.in. burmistrzu Andrzeju Kalliście (zm. w 2020 r.), psychiatrze Stanisławie Krzaku (zm. w 2019), czy wspomnienie mojego autorstwa o lekarzu wojskowym Zdzisławie Tuszyńskim (zm. w 2019). Są tu także biogramy lekarzy i dentystów, którzy praktykowali lub urodzili się w Wolbromiu; są to np.: ginekolog, położnik i pediatra w jednym Maciej Burakowski (ur. w Wolbromiu ws 1943, zm. w 2007), ginekolog-położnik, który w Wolbromiu przepracował ponad 30 lat, Mieczysław Łonak (ur. 1936, zm. 2019), bardzo lubiana pediatra Dorota Nowacka, lekarka m.in. UKS Judo i piłkarzy „Przeboju” (ur. w 1960 w Wolbromiu, tam zmarła w 2012), specjalista chorób wewnętrznych, kierownik przychodni rejonowej w Wolbromiu Andrzej Sierpiński (ur. w 1938, zm. w 2014), lekarz medycyny, trzykrotny radny powiatowy, Marek Świerczek (ur. w Kąpielach Wielkich w 1947, zm. w 2019), specjalista medycyny kolejowej, Jerzy Zielnik (ur. w Łobzowie w 1933, zm. w 2013), wieloletnia dentystka w Pilicy Krystyna Szczerbińska, ur. w 1935 r. w Wolbromiu, zm. w 2015).

Społeczność Jangrota przygotowuje się do zaplanowanych na 24-25 czerwca obchodów 700-lecia lokacji wsi. Z tej okazji trwają przygotowania do wydania monografii poświęconej tej miejscowości, na co tutejsza jednostka OSP otrzymała dofinansowanie w wysokości 8 tys. zł, w ramach tzw. „Małych Grantów”.

W roku 2023, wieś Jangrot, o bogatych tradycjach kulturowych i historycznych, będzie obchodziła jubileusz 700-lecia lokacji. Jest to okazja do opracowania wielowiekowej historii tej wsi i zaprezentowania jej szerokiemu gronu odbiorców w formie wydanej publikacji. Będzie ona nosić tytuł: „Mija przeszłość, pamięć pozostaje”.

Przygotowanie i zbieranie materiałów do publikacji jest okazją do zainteresowania mieszkańców historią i kulturą lokalną, jak również stymulacji międzypokoleniowego przekazu kultury ludowej oraz upowszechnienie jej wartości dla szerokiego grona odbiorców.

To ambitne zadanie rozpoczęto w lutym br. Jednym z jego elementów było spotkanie inwentaryzacyjne w remizie OSP Jangrot, którego pokłosiem są zebrane materiały archiwalne, które posłużą do opracowania i zredagowania wyżej wspomnianej publikacji, a później wydania jej drukiem. W kwietniu zaplanowane jest spotkanie promocyjne, podczas którego zostanie ono zaprezentowane.

Projekt realizowany jest przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego, a Patronatem Honorowym objął go wicemarszałek Łukasz Smółka.

Kilka miesięcy temu na łamach „Wieści Wolbromskich” przedstawiłem historię nazewnictwa ulic, wsi, kolonii i przysiółków w mieście i gminie Wolbrom. Teraz postaram się przybliżyć historię nazewnictwa rzek na terenie gmin Wolbrom i Trzyciąż. Wolbrom leży nad źródłami Pokrzywianki i Szreniawy, w pobliżu są źródła Centary i były Białej Przemszy, ale tylko Szreniawa ma nie budzącą wątpliwości nazwę. Wszystkie te rzeki należą do dorzecza Wisły. Obowiązujący urzędowy „Wykaz nazw wód płynących w Polsce” zweryfikowany i ustalony przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, działającą od 1997 r. przy Ministrze Spraw Wewnętrznych i Administracji, określa poprawne nazwy rzek w sposób jaki poniżej je opisałem, z tym, że nazwa tutejszej rzeki Pokrzywianki w nim nie figuruje.

Centara

Pierwsza z interesujących nas rzek to Centara (czasem spotyka się dawniejszą, błędną obecnie nazwę, Centary). Nie znane jest pochodzenie jej nazwy. Na jej początek składają się dwa potoki, stąd problem we wskazaniu właściwego źródła. Jeden z nich ma swe źródła w Łobzowie, pomiędzy III-gą, a IV-tą Kolonią i płynie na zachód przez Łobzów, z którym łączy się drugi ze źródłowych potoków, wypływający z Bożej Woli. Potem Centara skręca na południe, odwiedzając Zabagnie. Na tej rzece, pomiędzy Wolbromiem a Zabagniem, jak widać na starych mapach, istniał staw, na miejscu którego, w początkach lat 80-tych XX wieku, wybudowano Zalew Wolbromski. Centara, po opuszczeniu zalewu i przepłynięciu pod drogą z Wolbromia do Pilicy, płynie na południe. Po  południowej stronie tej drogi znajdował się pierwszy młyn na Centarze o nazwie Rosochacz – wymieniony w lustracji z 1564 roku (1), na mapie z 1915 r., ale w Rozporządzeniu Wojewody Kieleckiego z 1933 roku o podziale m.in. powiatu olkuskiego na gminy miejsce to nazywa się osada młyńska Grobla. Dalej rzeka płynie pomiędzy Wolbromiem a Lgotą Wolbromską, aby w okolicy oczyszczalni ścieków skręcić niemalże pod kątem prostym na zachód. Tutaj wpada do niej, od wschodu, opisana poniżej Pokrzywianka. (2). Zaraz za tym miejscem, a przed cmentarzem żołnierzy z I wojny światowej, po północnej stronie rzeki (właściwie na małym bezimiennym potoczku wpadającym od północy do Centary) był drugi młyn na Centarze o nazwie Ogonowski, pochodzącej od jego dawnego właściciela nazywanego Ogon. Miejsce to nazwano od nazwy młyna Ogonów i stało się przysiółkiem Kalisia. Natomiast na mapach: rosyjskiej z 1843 r., austriackiej z 1915 r. oraz polskiej Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1934 r. młyn ten nazywa się Stefański (od nazwiska ówczesnego właściciela), choć przytoczone powyżej Rozporządzenie Wojewody Kieleckiego z 1933 roku używa nazwy osada młyńska Ogonów. Następnie Centara płynie kilkadziesiąt metrów na północ od torów kolejowych przez Kaliś. Spotykamy tu na niej ostatni już w okolicy drewniany most, który jest na drodze łączącej DW 783 przez Kaliś z Lgotą Wolbromską, przy którym po wschodniej stronie tej drogi był trzeci młyn na Centarze zwany Władykowskim. Jest tam mały staw na rzece. Pomiędzy Kalisiem a Zarzeczem znajdował się czwarty młyn. Na mapie austriackiej z 1915 r. nazywał się Gordela, a na polskiej mapie WIG z 1934 r. Gardyło. Jego nazwa pochodzi od młynarza o nazwisku Gardela. Dzisiaj w tym miejscu jest staw, będący jedyną pozostałością tego młyna. Jak pisze Andrzej Pankowicz w książce „Wolbrom – studium przestrzeni miejskiej w okresie staropolskim”, wydanej w 1998 r., lustracja z 1564 r. wymienia młyny „nad Pokrzywnicą i przy stawie zwanym Rosochacz”. Potop szwedzki przetrwały trzy młyny pod Wolbromiem. Należały one do młynarzy o imionach: Władyka, Gardela, Ogon. Młyny: Rosochacz, Ogonowski, Koziński i Władykowski wspomniane są przy wizytacji dekanatu wolbromskiego jako istniejące w Wolbromiu w 1782 roku (3). Przynajmniej dwa młyny: Rosochacz i Włodykowski istniały do końca I Rzeczpospolitej. Sądząc z nazwy to są te same młyny, które wymieniają lustracje z XVI i XVII wieku i mapy z XIX i XX wieku, choć na tych ostatnich młyn Ogonowski zwany jest Stefański. Z wolbromskim młynarstwem związane było piwowarstwo, bowiem wspomina o nim lustracja z 1564 roku, a w czasach Sejmu Wielkiego były w Wolbromiu browary: pański, plebański i przy karczmie. (4)

Dalej Centara płynie przez Zarzecze, po północnej stronie zabudowań Kolonii Nadmłynie, potem skręca na południe (jest granicą sołectw Gołaczewy i Chrząstowice), przecina drogę prowadzącą przez Chrząstowice i znów skręca na zachód, płynąc pomiędzy zabudowaniami a torami kolejowymi. Kolejne młyny były: piąty w miejscu gdzie kiedyś był przejazd kolejowy na „starej drodze” Olkusz-Wolbrom, na początku kolonii Nadmłynie (wzięła nazwę od tego młyna), a szósty był w pobliżu przystanku PKP w Chrząstowicach. Paręset metrów za ostatnimi domami Chrząstowic rzeka skręca na północ i przecinała „starą drogę” Olkusz-Wolbrom. Dziś w tym miejscu nie ma mostu (został on rozebrany) po przebudowie drogi i asfalt starej drogi kończy się na rzece. Obok był siódmy młyn na Centarze. Dalej płynie ona jeszcze kawałek na zachód, gdzie kiedyś wpadała do Białej Przemszy, a obecnie od tego miejsca, zasilana wodą Centary, zaczyna płynąc Białą Przemsza.

Melioracja przeprowadzona w 2006 roku zmieniła bieg rzeki w okolicy chrząstowickiej szkoły. W dokumentach dotyczących tej inwestycji użyto prawidłowej nazwy rzeki Centara na całej opisanej tu jej długości do ujścia do Białej Przemszy (5).

Pokrzywianka

Druga z rzek ma źródła na bagnach w Wolbromiu, pomiędzy ogródkami działkowymi, a lasem znajdującym się za magazynami przy ul. Garbarskiej i nazywa się Pokrzywianka (rzadko zwana też Wolbromianka) (6). We wspomnianym „Wykazie nazw wód płynących w Polsce” nie jest ujęta „nasza” Pokrzywianka. Są w nim trzy inne rzeki o tej nazwie, ale leżą w innych rejonach Polski. Następnie Pokrzywianka płynie na zachód. W latach 90-tych pomiędzy os. Łokietka a placem targowym wybudowano na niej niewielki zbiornik, nazwany od jego kształtu Nerka, służący wędkarzom. Dalej rzeka ta przecina ulice Piłsudskiego, Krakowską, płynie na południe od parku miejskiego i opuszcza Wolbrom, wpadając za oczyszczalnią ścieków do rzeki Centara, czyli opisanej powyżej. W latach 80-tych XX wieku, z uwagi na potworny odór jaki powodowały spuszczane do Pokrzywianki ścieki z wolbromskiej garbarni, zwano ją też żartobliwie Śmierdziawką. Dodatkowo w tamtych latach z tego samego względu często przybierała ona różne kolory.

Biała Przemsza

Trzecia z rzek będąca przedmiotem niniejszego artykułu to Biała Przemsza. Ma długość 63,9 km i zlewnię o powierzchni 876,6 km². Swoje źródła, wg większości map, Biała Przemsza miała w należącej do Suchej (gm. Trzyciąż) koloni Czyściec (nazwa powoli zanikająca), leżącej przy drodze Wolbrom-Kraków i na zachód od niej, pomiędzy jej skrzyżowaniem z trasami do Gołaczew i Wysocic a granicą wsi Podchybie, która oznaczona jest odpowiednim znakiem drogowym. Na niektórych mapach jej źródło było pokazane nieco dalej na wschód, w Suchej, w pobliżu skrzyżowania głównej wiejskiej drogi z szosą do Zasępca. W pobliżu tego miejsca stoi słupkowa kapliczka. Następnie z tego źródła rzeka płynęła na zachód, przecinała DW 794 Koniecpol-Wolbrom-Kraków i skręcała na południe, płynąc przez należącą do Suchej kolonię Czyściec. Potem znów płynęła na zachód, mijała od północy jangrockie Cieplice, przepływała pod DW 793 Olkusz-Wolbrom-Miechów, torami kolejowymi i dopływała do zachodniego krańca Chrząstowic.

Na nielicznych mapach można spotkać jeszcze inne, też już wyschłe źródło Białej Przemszy. Mianowicie w lesie w pobliżu ul. Grabie w Chełmie, przy drodze wojewódzkiej nr 794 z Wolbromia do Krakowa, wypływał potok płynący na południe i łączący się z opisanym powyżej w okolicy skrzyżowania tej drogi z szosami do Wysocic i Gołaczew. Piszę w czasie przeszłym o źródłach Białej Przemszy, bowiem ponad 20 lat temu rzeka ta wyschła na odcinku od Suchej do Chrząstowic. Przyczyniła się do tego działalność olkuskich kopalń, bowiem już od końca lat 80-tych XX wieku powodowała deficyt wody w okolicy. Czas pokaże, czy zaprzestanie wydobycia w nich sprawi, że za kilka czy kilkanaście lat rzeki te znów będą płynąć wesoło szemrząc wodą....

Teraz Biała Przemsza płynie w praktyce od Chrząstowic, gdzie wpada do niej Centara. Najpierw płynie po północnej stronie torów kolejowych, gdzie opuszcza gminę Wolbrom. Dalej płynie przez Golczowice, Klucze, Pustynię Błędowską, dzielnice Dąbrowy Górniczej: na południe od Błędowa i przez Okradzionów. Potem opływa Sławków od wschodu i południa i opuszcza teren historycznej Ziemi Olkuskiej. Następnie jest granicą Sosnowca i Jaworzna, a na granicy Sosnowca oraz Mysłowic łączy się z Czarną Przemszą, tworząc Przemszę, która wpada do Wisły.

Historia nazewnictwa Białej Przemszy i rzek w jej dorzeczu

Według „Ilustrowanego Przewodnika po Ziemi Olkuskiej” Stanisława Wiatrowskiego z 1938 roku jej nazwa bierze się z następującej legendy. Otóż jak żył św. Stanisław Biskup, to podróżował po swojej diecezji i zawitał do Cieślina. Odprawiał tam mszę św. przy polowym ołtarzu. Teren wokół był piaszczysty, nigdzie nie było wody. Św. Stanisław uderzył pastorałem o ziemię, woda wytrysnęła i powstało źródło potoku, który do dziś zasila swoimi wodami Białą Przemszę. Stąd nazwa „Prze-msza”. W podzięce wierni nieopodal tego źródła postawili drewniany modrzewiowy kościół pw. św. Stanisława, który w okresie II Rzeczpospolitej został zastąpiony murowanym kościołem. (7)
Niekiedy przy błędnym przyjęciu, że Biała Przemsza ma swe źródła w Wolbromiu lub Łobzowie, ten jej wyschnięty odcinek od Suchej do Chrząstowic jest czasem nazywany „od Czyśćca struga” lub „Sucha”, ale nazw tych nie ma w "Wykazie nazw wód płynących w Polsce". Nazwy te wywodzą się odpowiednio od tego, że źródła położone są w pobliżu kolonii Czyściec lub w Suchej. (8). W „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, t. I: Aa – z 1880 r., ten odcinek nazwany jest „Struga z błot wolbromskich”. (9)

W opracowaniach, przewodnikach turystycznych i na mapach można spotkać różne nazwy opisanych rzek na przestrzeni dziejów. W książce „Wolbrom – studium przestrzeni miejskiej w okresie staropolskim”  podana jest nazwa rzeki „Pokrzywnica”, występująca w lustracji z 1564 r. jako lokalizacji przy niej młyna (10), ale nie wiemy czy nazwa ta odnosi się do dzisiejszej Centary czy Pokrzywianki. Jej autor dobrze opisuje przebieg Centary i Pokrzywianki, ale jednocześnie błędnie dodaje, że „od połączenia się tych dwóch rzek” nosi ona nazwę Biała Przemsza. (11). Sporządzona
w 1792 r. „Mappa szczególna Woiewodztwa Krakowskiego i Xięstwa Siewierskiego: zrządzona z innych wielu mapp miejscowych tak dawniey iak i świeżo odrysowanych tudzież gościncowych
i niewątpliwych wiadomości wszystko tudzież według reguł geograficznych i obserwacyj astronomicznych” obrazuje ciąg obecnych rzek: Pokrzywianka od źródeł w Wolbromiu, Centara do ujścia do Białej Przemszy jako „Pokrzywnica” (12). W „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, t. I: Aa – z 1880 roku” pisze, że „Białą Przemszę tworzą połączywszy się dwa strumienie. Jeden wypływający z Łobzowa (chodzi o Centarę), a drugi spod Poręby Górnej (chodzi o właściwe źródła Białej Przemszy). Ma ona 52 wiorsty, z czego 13 jest granicą. (13) „Ilustrowany Przewodnik po Ziemi Olkuskiej” Stanisława Wiatrowskiego z 1938 roku informuje, że Wolbrom leży u źródeł Białej Przemszy i znajdują się one na torfowiskach pomiędzy dworcem, a miastem zaznaczając jednocześnie, że w niektórych opisach rzekę tę nazywają Pokrzywnica albo Centara, zasilającą swoimi źródłami Białą Przemszę. (14) Z kolei Julian Zinkow w przewodniku „Orle Gniazda i Krajobrazy Jurajskie”, wydanym w 1988 roku, informuje jedynie, że Wolbrom leży „na źródłowiskowym dziale Białej Przemszy i Szreniawy” (15).

Na mapach z XIX i I połowy XX wieku nazwy rzek są prawidłowo opisane. Chodzi o mapy: rosyjską (tkz. kwatermistrzowską) z 1843 r, sztabową austriacką z 1915 r., polskie: Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1934 roku i województw stalinogrodzkiego (tak w latach 1953-1956 nazywało się woj. katowickie) i krakowskiego z 1954 roku, na których prawidłowo zaznaczono Centarę (co prawda używając ówczesnej formy „Centary”) i Białą Przemszę, zgodnie ze współczesnym wykazem z 1997 r, a Pokrzywianka nie ma naniesionej swojej nazwy.

Bałagan zaczyna występować na niektórych mapach powojennych. Na mapie WIG z 1958 r. nazwa Biała Przemsza przyjęta tak jak w przytoczonym powyżej „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, t. I: Aa – z 1880”. Pomimo wydania w 1997 r. wspomnianego „Wykazu nazw wód płynących w Polsce” nadal na niektórych mapach można spotkać błędne utożsamienie nazw rzek. Na mapie turystycznej powiatu zawierciańskiego (która „zahacza” o te tereny) z 2001 roku, dla rzeki od Kalisia do Chrząstowic widnieje prawidłowa nazwa Centara, a Pokrzywianka jest bez nazwy. Na współczesnej mapie Nadleśnictwa Olkusz (brak daty wydania) prawidłowo naniesiono nazwę Pokrzywianka, ale na niej Biała Przemsza ma źródła w Łobzowie, a jej nazwa błędnie przypisana jest także dla rzeki Centara, której nazwa nie jest użyta. Wyschnięty odcinek Białej Przemszy oznaczony jest linią przerywaną i opisany jako „d. Biała Przemsza”. Obecnie po wyschnięciu odcinka Białej Przemszy od źródeł do Chrząstowic na mapach spotyka się czasami zamiast Centara nazwę Biała Przemsza dla rzeki płynącej od Wolbromia. Mapa Jury z 2022 r. pokazuje bieg Białej Przemszy od źródeł w Kolonii Czyściec, a jak wiemy rzeki już tam dawno nie ma. O kłopotach z prawidłowym nazewnictwem rzek świadczy fakt, że na żadnym moście nad Pokrzywianką i Centarą nie umieszczono informacyjnych znaków drogowych z nazwą rzeki. Widocznie jej nazwa sprawia kłopot także zarządcom dróg.

Prawobrzeżne dopływy Białej Przemszy to:

- Centara w Chrząstowicach,

- Tarnówka w Golczowicach, którą na różnych mapach oraz w literaturze można spotkać pod innymi nazwami: Sączenica (popularna nazwa potoczna), Dzdzenica, Struga z pod Domaniewic (nazwa wymieniona w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, t. I: Aa – z 1880 r.) (16). Nazwa Tarnówka pochodzi od nazwiska dawnego właściciela gruntów położonych w pobliżu tego potoku i jest we wspomnianym na wstępie „Wykazie nazw wód płynących w Polsce”. Źródło Tarnówki nazywane „wieczne źródło” jest w północnym przysiółku Domaniewic – Czarny Las, skąd rzeka ta płynie na południe, zaraz po starcie są na niej dwa zalewy (ośrodek wypoczynkowy) powstałe na miejscu dawnego stawu dworskiego. Następnie skręca na zachód, płynie przez Załęże, zmienia kierunek na południowy, opływa Bydlin i potem płynie w stronę południo-zachodnią, mijając po drodze Cieślin i wpada w Golczowicach do Białej Przemszy. Rzekę tą obecnie częściej nazywa się Sączenica niż urzędowo Tarnówka. Wspomniana wyżej mapa Jury z 2022 r. też podaję nazwę Sączenica. Podobno Sączenica to zaginiona (wyschła) rzeka w okolicy Bydlina. (17). Prawobrzeżnym dopływem Tarnówki jest wpływający do niej w okolicy Cieślina potok Stoki, który nazwę zaczerpnął od przysiółka Kwaśniowa o tej samej nazwie, gdzie ma swoje źródła.

Pozostałe prawobrzeżne dopływy Białej Przemszy płyną poza gminą Wolbrom i są to kolejno: Dębiesznica, Centuria, Potok Błędowski zwany też Strugą Błędowską, Struga Sławkowska, Bobrek.

Lewobrzeżne dopływy Białej Przemszy to:

- przy błędnym przyjęciu, że Biała Przemsza ma źródła w Wolbromiu lub Łobzowie, to pierwszym jej lewobrzeżnym dopływem była wyschnięta obecnie od Czyśćca struga wpadająca ze wschodu w Chrząstowicach.

Pozostałe lewobrzeżne dopływy Białej Przemszy płyną poza gminą Wolbrom i są to kolejno: Biała, Sztolnia Ponikowska, Kanał Dąbrówka, Kanał Warwas, Sztoła (dawna nazwa Czartoria, a w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, t. I: Aa – z 1880 roku” nazwana Sztolnia) (18), Kanał Kopalni Piasku Jaworzno – Szczakowa, Kozi Bród.

Oprócz wyżej wymienionych rzeczek na mapach można dostrzec w dorzeczu Białej Przemszy mnóstwo małych, bezimiennych strumieni.


Szreniawa

Na wolbromskich torfowiskach swe źródło ma również Szreniawa o długości 87,39 km i powierzchni dorzecza 706 km, która bierze swój początek w pobliżu granic Wolbromia i Jeżówki, po stronie tej ostatniej miejscowości, na zachód od torów kolejowych. Płynie ona w przeciwną stronę niż Pokrzywianka i Centara (ale też stanowi dorzecze Wisły), a mianowicie najpierw na południe wzdłuż kolei, potem przecina Szosę Miechowską, by na wysokości ogródków działkowych skręcić na wschód, przepłynąć pod torami kolejowymi i obwodnicą Wolbromia. Potem płynie przez Brzozówkę (wzdłuż drogi przez wieś), skręca na północny wschód, płynie przez Wierzchowisko, Sulisławice i opuszcza teren powiatu olkuskiego. Dalej jej nurt wiedzie przez: Szreniawę (od której wzięła swą nazwę), Witowice, Falniów (w powiecie miechowskim), Słomniki (powiat krakowski), Proszowice, by w okolicy Koszyc w powiecie proszowickim zasilić Wisłę. Jej lewymi dopływami są Cicha, Pojałówka, Ścieklec, Łękawa, a prawymi Gołczanka i Goszcza – wszystkie płyną poza powiatem olkuskim. Z nazewnictwem tej rzeki nie ma problemów.

Dłubnia

Na terenie gminy Trzyciąż płynie Dłubnia – ma długość 50,76 km i powierzchnię dorzecza 272 km². Wypływa ze źródła w Jangrocie i płynie na wschód. Przepływa przez: Trzyciąż, Glanów, Imbramowice, Wysocice, Sieciechowice, gdzie opuszcza powiat olkuski. Dalej płynie przez: Michałowice, Batowice oraz dawne wsie stanowiące części Krakowa: Dłubnię, Krzesławice i Mogiłę, gdzie uchodzi do Wisły. Dawniej znana jako Glanówka, również jako Gorąca, ale te nazwy nie są już spotykane na znanych mapach. Dopływami Dłubni są: Baranówka (Luborzycki Potok), kanał Burzowiec, Minóżka i Młynkówka - wszystkie płyną poza powiatem olkuskim.

Serdeczne podziękowania dla Pani Agnieszki Tabor z Chrząstowic za informacje i zdjęcia dot. opisanych rzek.

NORBERT KARAŚ

Na zdjęciach:

Chrząstowice - miejsce dawnego mostu.

Chrząstowice - koryto Białej Przemszy.

Lód na Centarze.

Przypisy:
1. - A. Pankowicz, Wolbrom – studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Wolbrom 1998, s. 37-38.
2. - mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1934 r.
3.- M. Łyczak, Dzieje Wolbromia, Pracownia Regionalna PTTK Katowice, s. 7 w: http://krajoznawca.org/kg18/246-dzieje-wolbromia
4.  - A. Pankowicz, Wolbrom – studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Wolbrom 1998, s. 37-38.
5. - relacja Pani Agnieszki Tabor z Chrząstowic.
6. - A. Pankowicz, Wolbrom – studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Wolbrom 1998, s. 18.
7. - S. Wiatrowski, Ilustrowany Przewodnik po Ziemi Olkuskiej, 1938 r., s. 104.
8. - mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1958 r. oraz wikipedia – hasło Biała Przemsza.
9. - Biała Przemsza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 181.
10. - A. Pankowicz, Wolbrom – studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Wolbrom 1998, s. 37.
11. - A. Pankowicz, Wolbrom – studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Wolbrom 1998, s. 18.
12. - „Mappa szczególna Woiewodztwa Krakowskiego i Xięstwa Siewierskiego: zrządzona z innych wielu mapp miejscowych tak dawniey iak i świeżo odrysowanych tudzież gościncowych i niewątpliwych wiadomości wszystko tudzież według reguł geograficznych i obserwacyj astronomicznych” z 1792 r.
13. - Biała Przemsza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 181.
14. - S. Wiatrowski, Ilustrowany Przewodnik po Ziemi Olkuskiej, 1938 r., s. 94.
15. - J. Zinkow, Orle Gniazda i Krajobrazy Jurajskie, 1988 r., s. 255.
16. - Biała Przemsza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 181.
17. - strona internetowa parafii św. Stanisława w Cieślinie - https://www.parafia-cieslin.pl
18. - Biała Przemsza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 181.

Bibliografia:
- źródła pisane:
1. Pankowicz Andrzej „Wolbrom – studium przestrzeni miejskiej w okresie staropolskim”, Urząd Miejski w Wolbromiu, Wolbrom 1998 r.
2. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 181.
3. Wiatrowski Stanisław „Ilustrowany Przewodnik po Ziemi Olkuskiej”, Zarząd Związku Harcerstwa Polskiego, Olkusz, 1938 r.
4. Zinkow Julian „Orle Gniazda i Krajobrazy Jurajskie”, Sport i Turystyka, Warszawa, wydanie IV, 1988 r.

- źródła internetowe:
1. Łyczak Małgorzata, Dzieje Wolbromia, Pracownia Regionalna PTTK Katowice, internet.

- mapy:
1. Mapie turystyczna powiatu zawierciańskiego z 2001 roku.
2. Mapa Nadleśnictwa Olkusz (brak daty wydania).
3. Mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1934 r.
4. Mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1958 r.
5. Austriacka mapa sztabowa z 1915 r.
6. Mappa szczególna Woiewodztwa Krakowskiego i Xięstwa Siewierskiego: zrządzona z innych wielu mapp miejscowych tak dawniey iak i świeżo odrysowanych tudzież goscincowych i niewątpliwych wiadomości wszystko tudzież według reguł geograficznych i obserwacyj astronomicznych z 1792 r.