W miechowskim starostwie zagadnieniami szeroko rozumianej ekologii zajmuje się Marzena Wiejak – doradca ds. klimatu i środowiska, absolwentka studiów II stopnia na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie na Wydziale Leśnictwa oraz studiów podyplomowych, ukończonych w ramach projektu „Eko Małopolska dla Klimatu” w 2022 roku na AGH, o kierunku Adaptacja do zmian klimatu. Pytamy skąd zainteresowanie ekologią i na czym polega jej praca.

- Dlaczego została pani doradcą klimatycznym?

- W czasach kryzysu klimatycznego konieczna jest eko-edukacja, kształtowanie postaw ekologicznych w społeczeństwie, ale również wsparcie władz lokalnych w proekologicznych działaniach na „własnym podwórku”. W swoim prywatnym życiu wprowadziłam wiele zmian z korzyścią dla środowiska i własnego portfela, dlaczego więc nie namawiać do tego innych? Dla mnie ważne było również, że stanowisko doradcy oferuje nieustanny rozwój i poszerzanie wiedzy w niezwykle przyszłościowym kierunku, stawia przed wieloma wyzwaniami oraz zapewnia ciągły kontakt z ludźmi.

- Czym się zajmuje się pani w swojej pracy?

- Moja praca to przede wszystkim ekologiczna edukacja społeczeństwa – kształtowanie postaw eko, promowanie OZE i ochrony przyrody. To nawiązywanie współpracy z ludźmi z różnych branż i środowisk, którzy chcą mieć swój udział w poprawie jakości powietrza i stanu środowiska. To także doradztwo dla władz powiatowych w tworzeniu dokumentów i polityki wspierającej adaptację / mitygację naszego regionu do zmiany klimatu.

- Jakie działania na rzecz klimatu uważa pani za szczególnie istotne?

- Zdecydowanie odejście od paliw kopalnych i możliwie jak największe inwestycje w odnawialne źródła energii, ale też nieustawanie w poszukiwaniu nowych rozwiązań w celu osiągnięcia bezpieczeństwa energetycznego.

- Które ze swoich działań szczególnie dobrze pani wspomina?

- Na pewno długo będę wspominać warsztaty owadzie w Szkole Podstawowej w Małym Książu. To były zajęcia, podczas których dzieci miały za zadanie z otrzymanych naturalnych materiałów wypełnić „hotele” dla owadów, które następnie rozlokowaliśmy na terenie zielonym przy szkole, dzieci wysiały także łąkę kwietną dla zapylaczy. Było mnóstwo śmiechu i dobrej zabawy, ale też ogrom sprzątania. Przy okazji dzieci dowiedziały się, że świat owadów również dotknęła antropogeniczna zmiana klimatu i należy im pomóc, chociażby poprzez zapewnienie bazy pokarmowej i schronienia w naszych własnych ogródkach. Temat wymierania owadów ze względu na zmianę klimatu i zanieczyszczenie środowiska jest na tyle ważny i ciekawy, że również w tym roku postanowiłam wpleść go w jakąś akcję. Tak narodził się pomysł na nawiązanie współpracy z Powiatowym Kołem Pszczelarzy w Miechowie.

- Co już zrobiliście albo co takiego planujecie w ramach współpracy?

- Podczas II Małopolskiego Dnia dla Klimatu w powiecie miechowskim zostały przewidziane 3 wydarzenia: 27 marca zasadzenie przez pszczelarzy ponad 500 drzewek owocowych starych odmian oraz warsztaty pszczelarskie 29 marca w Szkole Podstawowej w Książu Małym i 5 kwietnia w Szkole Podstawowej w Tczycy. Planujemy też inne wspólne działania, ale na wszystko przyjdzie odpowiednia pora.

- Dlaczego akurat „drzewka owocowe starych odmian”?

- Stare odmiany przez specjalistów uznawane są za gatunki o większej odporności na szkodniki, choroby czy zmienne warunki atmosferyczne, a więc ograniczamy lub eliminujemy konieczność chemicznych oprysków ochronnych. Są to sprawdzone odmiany przystosowane do wzrostu w polskich warunkach klimatycznych, które nie wymagają specjalnego nakładu pracy. Dzięki temu są łatwe w utrzymaniu. W okresie kwitnienia są pożytkiem dla owadów zapylających, w tym pszczoły miodnej hodowanej w pasiekach, ich kwiaty wydzielają intensywny, przyjemny zapach. Owoce są aromatyczne, bogate w walory smakowe i bezpieczne dla zdrowia, ponieważ, jak wspomniałam wcześniej, odmiany te są bardziej odporne.

- Co będzie się działo na warsztatach pszczelarskich, czemu mają one służyć?

- Warsztaty zostaną poprowadzone przez prawdziwych pszczelarzy. Dzieci dowiedzą się na czym polega praca pszczelarza, poznają rolę owadów zapylających w przyrodzie i ich znaczenie dla człowieka. Pszczelarze opowiedzą o produktach pszczelich, każdy będzie miał okazję do zrobienia woskowej świecy, a uczestnicy zajęć otrzymają miodowe upominki. Na zakończenie wspólnie z pszczelarzami, dziećmi i nauczycielami na terenie zielonym przy szkole zostanie posadzona rajska jabłoń. Warsztaty te niosą ze sobą ważny przekaz: od owadów zapylających zależą losy naszej planety. Blisko 86% roślin na świecie zapylana jest przez owady, z czego 76% to rośliny jadalne - stanowiące źródło żywności. Ich ochrona jest więc konieczna, zważając na zanieczyszczenie środowiska, intensyfikację rolnictwa i zmianę klimatu.

- W jaki sposób możemy im pomóc?

- Ochrona czynna może polegać na zakładaniu budek, w których owady mogą się zagnieździć, sianiu roślin żywicielskich, dbaniu o miedze i zadrzewienia śródpolne, zamiast trawnika wysiewanie łąk kwietnych, sadzenie drzew miododajnych jak lipa, akacja czy drzewa owocowe. Nie wolno niszczyć ich gniazd i usuwać roślin stanowiących dla nich pokarm. Rolnicy i sadownicy, a także wszyscy którzy posiadamy własne ogródki powinniśmy pamiętać, aby stosować jak najmniej chemii, a jeśli już to wykonywać opryski w godzinach wieczornych lub w nocy oraz nie stosować środków toksycznych dla pszczół w okresie kwitnienia roślin.

II Małopolski Dzień dla Klimatu – kampania w ramach projektu LIFE-IP EKOMAŁOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii dla województwa małopolskiego” (LIFE-IP EKOMALOPOLSKA/ LIFE19 IPC/PL/000005) dofinansowanego z programu LIFE Unii Europejskiej oraz NFOŚiGW.