Wyświetlenie artykułów z etykietą: Środowisko

Kilka miesięcy temu na łamach „Wieści Wolbromskich” przedstawiłem historię nazewnictwa ulic, wsi, kolonii i przysiółków w mieście i gminie Wolbrom. Teraz postaram się przybliżyć historię nazewnictwa rzek na terenie gmin Wolbrom i Trzyciąż. Wolbrom leży nad źródłami Pokrzywianki i Szreniawy, w pobliżu są źródła Centary i były Białej Przemszy, ale tylko Szreniawa ma nie budzącą wątpliwości nazwę. Wszystkie te rzeki należą do dorzecza Wisły. Obowiązujący urzędowy „Wykaz nazw wód płynących w Polsce” zweryfikowany i ustalony przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, działającą od 1997 r. przy Ministrze Spraw Wewnętrznych i Administracji, określa poprawne nazwy rzek w sposób jaki poniżej je opisałem, z tym, że nazwa tutejszej rzeki Pokrzywianki w nim nie figuruje.

Centara

Pierwsza z interesujących nas rzek to Centara (czasem spotyka się dawniejszą, błędną obecnie nazwę, Centary). Nie znane jest pochodzenie jej nazwy. Na jej początek składają się dwa potoki, stąd problem we wskazaniu właściwego źródła. Jeden z nich ma swe źródła w Łobzowie, pomiędzy III-gą, a IV-tą Kolonią i płynie na zachód przez Łobzów, z którym łączy się drugi ze źródłowych potoków, wypływający z Bożej Woli. Potem Centara skręca na południe, odwiedzając Zabagnie. Na tej rzece, pomiędzy Wolbromiem a Zabagniem, jak widać na starych mapach, istniał staw, na miejscu którego, w początkach lat 80-tych XX wieku, wybudowano Zalew Wolbromski. Centara, po opuszczeniu zalewu i przepłynięciu pod drogą z Wolbromia do Pilicy, płynie na południe. Po  południowej stronie tej drogi znajdował się pierwszy młyn na Centarze o nazwie Rosochacz – wymieniony w lustracji z 1564 roku (1), na mapie z 1915 r., ale w Rozporządzeniu Wojewody Kieleckiego z 1933 roku o podziale m.in. powiatu olkuskiego na gminy miejsce to nazywa się osada młyńska Grobla. Dalej rzeka płynie pomiędzy Wolbromiem a Lgotą Wolbromską, aby w okolicy oczyszczalni ścieków skręcić niemalże pod kątem prostym na zachód. Tutaj wpada do niej, od wschodu, opisana poniżej Pokrzywianka. (2). Zaraz za tym miejscem, a przed cmentarzem żołnierzy z I wojny światowej, po północnej stronie rzeki (właściwie na małym bezimiennym potoczku wpadającym od północy do Centary) był drugi młyn na Centarze o nazwie Ogonowski, pochodzącej od jego dawnego właściciela nazywanego Ogon. Miejsce to nazwano od nazwy młyna Ogonów i stało się przysiółkiem Kalisia. Natomiast na mapach: rosyjskiej z 1843 r., austriackiej z 1915 r. oraz polskiej Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1934 r. młyn ten nazywa się Stefański (od nazwiska ówczesnego właściciela), choć przytoczone powyżej Rozporządzenie Wojewody Kieleckiego z 1933 roku używa nazwy osada młyńska Ogonów. Następnie Centara płynie kilkadziesiąt metrów na północ od torów kolejowych przez Kaliś. Spotykamy tu na niej ostatni już w okolicy drewniany most, który jest na drodze łączącej DW 783 przez Kaliś z Lgotą Wolbromską, przy którym po wschodniej stronie tej drogi był trzeci młyn na Centarze zwany Władykowskim. Jest tam mały staw na rzece. Pomiędzy Kalisiem a Zarzeczem znajdował się czwarty młyn. Na mapie austriackiej z 1915 r. nazywał się Gordela, a na polskiej mapie WIG z 1934 r. Gardyło. Jego nazwa pochodzi od młynarza o nazwisku Gardela. Dzisiaj w tym miejscu jest staw, będący jedyną pozostałością tego młyna. Jak pisze Andrzej Pankowicz w książce „Wolbrom – studium przestrzeni miejskiej w okresie staropolskim”, wydanej w 1998 r., lustracja z 1564 r. wymienia młyny „nad Pokrzywnicą i przy stawie zwanym Rosochacz”. Potop szwedzki przetrwały trzy młyny pod Wolbromiem. Należały one do młynarzy o imionach: Władyka, Gardela, Ogon. Młyny: Rosochacz, Ogonowski, Koziński i Władykowski wspomniane są przy wizytacji dekanatu wolbromskiego jako istniejące w Wolbromiu w 1782 roku (3). Przynajmniej dwa młyny: Rosochacz i Włodykowski istniały do końca I Rzeczpospolitej. Sądząc z nazwy to są te same młyny, które wymieniają lustracje z XVI i XVII wieku i mapy z XIX i XX wieku, choć na tych ostatnich młyn Ogonowski zwany jest Stefański. Z wolbromskim młynarstwem związane było piwowarstwo, bowiem wspomina o nim lustracja z 1564 roku, a w czasach Sejmu Wielkiego były w Wolbromiu browary: pański, plebański i przy karczmie. (4)

Dalej Centara płynie przez Zarzecze, po północnej stronie zabudowań Kolonii Nadmłynie, potem skręca na południe (jest granicą sołectw Gołaczewy i Chrząstowice), przecina drogę prowadzącą przez Chrząstowice i znów skręca na zachód, płynąc pomiędzy zabudowaniami a torami kolejowymi. Kolejne młyny były: piąty w miejscu gdzie kiedyś był przejazd kolejowy na „starej drodze” Olkusz-Wolbrom, na początku kolonii Nadmłynie (wzięła nazwę od tego młyna), a szósty był w pobliżu przystanku PKP w Chrząstowicach. Paręset metrów za ostatnimi domami Chrząstowic rzeka skręca na północ i przecinała „starą drogę” Olkusz-Wolbrom. Dziś w tym miejscu nie ma mostu (został on rozebrany) po przebudowie drogi i asfalt starej drogi kończy się na rzece. Obok był siódmy młyn na Centarze. Dalej płynie ona jeszcze kawałek na zachód, gdzie kiedyś wpadała do Białej Przemszy, a obecnie od tego miejsca, zasilana wodą Centary, zaczyna płynąc Białą Przemsza.

Melioracja przeprowadzona w 2006 roku zmieniła bieg rzeki w okolicy chrząstowickiej szkoły. W dokumentach dotyczących tej inwestycji użyto prawidłowej nazwy rzeki Centara na całej opisanej tu jej długości do ujścia do Białej Przemszy (5).

Pokrzywianka

Druga z rzek ma źródła na bagnach w Wolbromiu, pomiędzy ogródkami działkowymi, a lasem znajdującym się za magazynami przy ul. Garbarskiej i nazywa się Pokrzywianka (rzadko zwana też Wolbromianka) (6). We wspomnianym „Wykazie nazw wód płynących w Polsce” nie jest ujęta „nasza” Pokrzywianka. Są w nim trzy inne rzeki o tej nazwie, ale leżą w innych rejonach Polski. Następnie Pokrzywianka płynie na zachód. W latach 90-tych pomiędzy os. Łokietka a placem targowym wybudowano na niej niewielki zbiornik, nazwany od jego kształtu Nerka, służący wędkarzom. Dalej rzeka ta przecina ulice Piłsudskiego, Krakowską, płynie na południe od parku miejskiego i opuszcza Wolbrom, wpadając za oczyszczalnią ścieków do rzeki Centara, czyli opisanej powyżej. W latach 80-tych XX wieku, z uwagi na potworny odór jaki powodowały spuszczane do Pokrzywianki ścieki z wolbromskiej garbarni, zwano ją też żartobliwie Śmierdziawką. Dodatkowo w tamtych latach z tego samego względu często przybierała ona różne kolory.

Biała Przemsza

Trzecia z rzek będąca przedmiotem niniejszego artykułu to Biała Przemsza. Ma długość 63,9 km i zlewnię o powierzchni 876,6 km². Swoje źródła, wg większości map, Biała Przemsza miała w należącej do Suchej (gm. Trzyciąż) koloni Czyściec (nazwa powoli zanikająca), leżącej przy drodze Wolbrom-Kraków i na zachód od niej, pomiędzy jej skrzyżowaniem z trasami do Gołaczew i Wysocic a granicą wsi Podchybie, która oznaczona jest odpowiednim znakiem drogowym. Na niektórych mapach jej źródło było pokazane nieco dalej na wschód, w Suchej, w pobliżu skrzyżowania głównej wiejskiej drogi z szosą do Zasępca. W pobliżu tego miejsca stoi słupkowa kapliczka. Następnie z tego źródła rzeka płynęła na zachód, przecinała DW 794 Koniecpol-Wolbrom-Kraków i skręcała na południe, płynąc przez należącą do Suchej kolonię Czyściec. Potem znów płynęła na zachód, mijała od północy jangrockie Cieplice, przepływała pod DW 793 Olkusz-Wolbrom-Miechów, torami kolejowymi i dopływała do zachodniego krańca Chrząstowic.

Na nielicznych mapach można spotkać jeszcze inne, też już wyschłe źródło Białej Przemszy. Mianowicie w lesie w pobliżu ul. Grabie w Chełmie, przy drodze wojewódzkiej nr 794 z Wolbromia do Krakowa, wypływał potok płynący na południe i łączący się z opisanym powyżej w okolicy skrzyżowania tej drogi z szosami do Wysocic i Gołaczew. Piszę w czasie przeszłym o źródłach Białej Przemszy, bowiem ponad 20 lat temu rzeka ta wyschła na odcinku od Suchej do Chrząstowic. Przyczyniła się do tego działalność olkuskich kopalń, bowiem już od końca lat 80-tych XX wieku powodowała deficyt wody w okolicy. Czas pokaże, czy zaprzestanie wydobycia w nich sprawi, że za kilka czy kilkanaście lat rzeki te znów będą płynąć wesoło szemrząc wodą....

Teraz Biała Przemsza płynie w praktyce od Chrząstowic, gdzie wpada do niej Centara. Najpierw płynie po północnej stronie torów kolejowych, gdzie opuszcza gminę Wolbrom. Dalej płynie przez Golczowice, Klucze, Pustynię Błędowską, dzielnice Dąbrowy Górniczej: na południe od Błędowa i przez Okradzionów. Potem opływa Sławków od wschodu i południa i opuszcza teren historycznej Ziemi Olkuskiej. Następnie jest granicą Sosnowca i Jaworzna, a na granicy Sosnowca oraz Mysłowic łączy się z Czarną Przemszą, tworząc Przemszę, która wpada do Wisły.

Historia nazewnictwa Białej Przemszy i rzek w jej dorzeczu

Według „Ilustrowanego Przewodnika po Ziemi Olkuskiej” Stanisława Wiatrowskiego z 1938 roku jej nazwa bierze się z następującej legendy. Otóż jak żył św. Stanisław Biskup, to podróżował po swojej diecezji i zawitał do Cieślina. Odprawiał tam mszę św. przy polowym ołtarzu. Teren wokół był piaszczysty, nigdzie nie było wody. Św. Stanisław uderzył pastorałem o ziemię, woda wytrysnęła i powstało źródło potoku, który do dziś zasila swoimi wodami Białą Przemszę. Stąd nazwa „Prze-msza”. W podzięce wierni nieopodal tego źródła postawili drewniany modrzewiowy kościół pw. św. Stanisława, który w okresie II Rzeczpospolitej został zastąpiony murowanym kościołem. (7)
Niekiedy przy błędnym przyjęciu, że Biała Przemsza ma swe źródła w Wolbromiu lub Łobzowie, ten jej wyschnięty odcinek od Suchej do Chrząstowic jest czasem nazywany „od Czyśćca struga” lub „Sucha”, ale nazw tych nie ma w "Wykazie nazw wód płynących w Polsce". Nazwy te wywodzą się odpowiednio od tego, że źródła położone są w pobliżu kolonii Czyściec lub w Suchej. (8). W „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, t. I: Aa – z 1880 r., ten odcinek nazwany jest „Struga z błot wolbromskich”. (9)

W opracowaniach, przewodnikach turystycznych i na mapach można spotkać różne nazwy opisanych rzek na przestrzeni dziejów. W książce „Wolbrom – studium przestrzeni miejskiej w okresie staropolskim”  podana jest nazwa rzeki „Pokrzywnica”, występująca w lustracji z 1564 r. jako lokalizacji przy niej młyna (10), ale nie wiemy czy nazwa ta odnosi się do dzisiejszej Centary czy Pokrzywianki. Jej autor dobrze opisuje przebieg Centary i Pokrzywianki, ale jednocześnie błędnie dodaje, że „od połączenia się tych dwóch rzek” nosi ona nazwę Biała Przemsza. (11). Sporządzona
w 1792 r. „Mappa szczególna Woiewodztwa Krakowskiego i Xięstwa Siewierskiego: zrządzona z innych wielu mapp miejscowych tak dawniey iak i świeżo odrysowanych tudzież gościncowych
i niewątpliwych wiadomości wszystko tudzież według reguł geograficznych i obserwacyj astronomicznych” obrazuje ciąg obecnych rzek: Pokrzywianka od źródeł w Wolbromiu, Centara do ujścia do Białej Przemszy jako „Pokrzywnica” (12). W „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, t. I: Aa – z 1880 roku” pisze, że „Białą Przemszę tworzą połączywszy się dwa strumienie. Jeden wypływający z Łobzowa (chodzi o Centarę), a drugi spod Poręby Górnej (chodzi o właściwe źródła Białej Przemszy). Ma ona 52 wiorsty, z czego 13 jest granicą. (13) „Ilustrowany Przewodnik po Ziemi Olkuskiej” Stanisława Wiatrowskiego z 1938 roku informuje, że Wolbrom leży u źródeł Białej Przemszy i znajdują się one na torfowiskach pomiędzy dworcem, a miastem zaznaczając jednocześnie, że w niektórych opisach rzekę tę nazywają Pokrzywnica albo Centara, zasilającą swoimi źródłami Białą Przemszę. (14) Z kolei Julian Zinkow w przewodniku „Orle Gniazda i Krajobrazy Jurajskie”, wydanym w 1988 roku, informuje jedynie, że Wolbrom leży „na źródłowiskowym dziale Białej Przemszy i Szreniawy” (15).

Na mapach z XIX i I połowy XX wieku nazwy rzek są prawidłowo opisane. Chodzi o mapy: rosyjską (tkz. kwatermistrzowską) z 1843 r, sztabową austriacką z 1915 r., polskie: Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1934 roku i województw stalinogrodzkiego (tak w latach 1953-1956 nazywało się woj. katowickie) i krakowskiego z 1954 roku, na których prawidłowo zaznaczono Centarę (co prawda używając ówczesnej formy „Centary”) i Białą Przemszę, zgodnie ze współczesnym wykazem z 1997 r, a Pokrzywianka nie ma naniesionej swojej nazwy.

Bałagan zaczyna występować na niektórych mapach powojennych. Na mapie WIG z 1958 r. nazwa Biała Przemsza przyjęta tak jak w przytoczonym powyżej „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, t. I: Aa – z 1880”. Pomimo wydania w 1997 r. wspomnianego „Wykazu nazw wód płynących w Polsce” nadal na niektórych mapach można spotkać błędne utożsamienie nazw rzek. Na mapie turystycznej powiatu zawierciańskiego (która „zahacza” o te tereny) z 2001 roku, dla rzeki od Kalisia do Chrząstowic widnieje prawidłowa nazwa Centara, a Pokrzywianka jest bez nazwy. Na współczesnej mapie Nadleśnictwa Olkusz (brak daty wydania) prawidłowo naniesiono nazwę Pokrzywianka, ale na niej Biała Przemsza ma źródła w Łobzowie, a jej nazwa błędnie przypisana jest także dla rzeki Centara, której nazwa nie jest użyta. Wyschnięty odcinek Białej Przemszy oznaczony jest linią przerywaną i opisany jako „d. Biała Przemsza”. Obecnie po wyschnięciu odcinka Białej Przemszy od źródeł do Chrząstowic na mapach spotyka się czasami zamiast Centara nazwę Biała Przemsza dla rzeki płynącej od Wolbromia. Mapa Jury z 2022 r. pokazuje bieg Białej Przemszy od źródeł w Kolonii Czyściec, a jak wiemy rzeki już tam dawno nie ma. O kłopotach z prawidłowym nazewnictwem rzek świadczy fakt, że na żadnym moście nad Pokrzywianką i Centarą nie umieszczono informacyjnych znaków drogowych z nazwą rzeki. Widocznie jej nazwa sprawia kłopot także zarządcom dróg.

Prawobrzeżne dopływy Białej Przemszy to:

- Centara w Chrząstowicach,

- Tarnówka w Golczowicach, którą na różnych mapach oraz w literaturze można spotkać pod innymi nazwami: Sączenica (popularna nazwa potoczna), Dzdzenica, Struga z pod Domaniewic (nazwa wymieniona w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, t. I: Aa – z 1880 r.) (16). Nazwa Tarnówka pochodzi od nazwiska dawnego właściciela gruntów położonych w pobliżu tego potoku i jest we wspomnianym na wstępie „Wykazie nazw wód płynących w Polsce”. Źródło Tarnówki nazywane „wieczne źródło” jest w północnym przysiółku Domaniewic – Czarny Las, skąd rzeka ta płynie na południe, zaraz po starcie są na niej dwa zalewy (ośrodek wypoczynkowy) powstałe na miejscu dawnego stawu dworskiego. Następnie skręca na zachód, płynie przez Załęże, zmienia kierunek na południowy, opływa Bydlin i potem płynie w stronę południo-zachodnią, mijając po drodze Cieślin i wpada w Golczowicach do Białej Przemszy. Rzekę tą obecnie częściej nazywa się Sączenica niż urzędowo Tarnówka. Wspomniana wyżej mapa Jury z 2022 r. też podaję nazwę Sączenica. Podobno Sączenica to zaginiona (wyschła) rzeka w okolicy Bydlina. (17). Prawobrzeżnym dopływem Tarnówki jest wpływający do niej w okolicy Cieślina potok Stoki, który nazwę zaczerpnął od przysiółka Kwaśniowa o tej samej nazwie, gdzie ma swoje źródła.

Pozostałe prawobrzeżne dopływy Białej Przemszy płyną poza gminą Wolbrom i są to kolejno: Dębiesznica, Centuria, Potok Błędowski zwany też Strugą Błędowską, Struga Sławkowska, Bobrek.

Lewobrzeżne dopływy Białej Przemszy to:

- przy błędnym przyjęciu, że Biała Przemsza ma źródła w Wolbromiu lub Łobzowie, to pierwszym jej lewobrzeżnym dopływem była wyschnięta obecnie od Czyśćca struga wpadająca ze wschodu w Chrząstowicach.

Pozostałe lewobrzeżne dopływy Białej Przemszy płyną poza gminą Wolbrom i są to kolejno: Biała, Sztolnia Ponikowska, Kanał Dąbrówka, Kanał Warwas, Sztoła (dawna nazwa Czartoria, a w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, t. I: Aa – z 1880 roku” nazwana Sztolnia) (18), Kanał Kopalni Piasku Jaworzno – Szczakowa, Kozi Bród.

Oprócz wyżej wymienionych rzeczek na mapach można dostrzec w dorzeczu Białej Przemszy mnóstwo małych, bezimiennych strumieni.


Szreniawa

Na wolbromskich torfowiskach swe źródło ma również Szreniawa o długości 87,39 km i powierzchni dorzecza 706 km, która bierze swój początek w pobliżu granic Wolbromia i Jeżówki, po stronie tej ostatniej miejscowości, na zachód od torów kolejowych. Płynie ona w przeciwną stronę niż Pokrzywianka i Centara (ale też stanowi dorzecze Wisły), a mianowicie najpierw na południe wzdłuż kolei, potem przecina Szosę Miechowską, by na wysokości ogródków działkowych skręcić na wschód, przepłynąć pod torami kolejowymi i obwodnicą Wolbromia. Potem płynie przez Brzozówkę (wzdłuż drogi przez wieś), skręca na północny wschód, płynie przez Wierzchowisko, Sulisławice i opuszcza teren powiatu olkuskiego. Dalej jej nurt wiedzie przez: Szreniawę (od której wzięła swą nazwę), Witowice, Falniów (w powiecie miechowskim), Słomniki (powiat krakowski), Proszowice, by w okolicy Koszyc w powiecie proszowickim zasilić Wisłę. Jej lewymi dopływami są Cicha, Pojałówka, Ścieklec, Łękawa, a prawymi Gołczanka i Goszcza – wszystkie płyną poza powiatem olkuskim. Z nazewnictwem tej rzeki nie ma problemów.

Dłubnia

Na terenie gminy Trzyciąż płynie Dłubnia – ma długość 50,76 km i powierzchnię dorzecza 272 km². Wypływa ze źródła w Jangrocie i płynie na wschód. Przepływa przez: Trzyciąż, Glanów, Imbramowice, Wysocice, Sieciechowice, gdzie opuszcza powiat olkuski. Dalej płynie przez: Michałowice, Batowice oraz dawne wsie stanowiące części Krakowa: Dłubnię, Krzesławice i Mogiłę, gdzie uchodzi do Wisły. Dawniej znana jako Glanówka, również jako Gorąca, ale te nazwy nie są już spotykane na znanych mapach. Dopływami Dłubni są: Baranówka (Luborzycki Potok), kanał Burzowiec, Minóżka i Młynkówka - wszystkie płyną poza powiatem olkuskim.

Serdeczne podziękowania dla Pani Agnieszki Tabor z Chrząstowic za informacje i zdjęcia dot. opisanych rzek.

NORBERT KARAŚ

Na zdjęciach:

Chrząstowice - miejsce dawnego mostu.

Chrząstowice - koryto Białej Przemszy.

Lód na Centarze.

Przypisy:
1. - A. Pankowicz, Wolbrom – studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Wolbrom 1998, s. 37-38.
2. - mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1934 r.
3.- M. Łyczak, Dzieje Wolbromia, Pracownia Regionalna PTTK Katowice, s. 7 w: http://krajoznawca.org/kg18/246-dzieje-wolbromia
4.  - A. Pankowicz, Wolbrom – studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Wolbrom 1998, s. 37-38.
5. - relacja Pani Agnieszki Tabor z Chrząstowic.
6. - A. Pankowicz, Wolbrom – studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Wolbrom 1998, s. 18.
7. - S. Wiatrowski, Ilustrowany Przewodnik po Ziemi Olkuskiej, 1938 r., s. 104.
8. - mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1958 r. oraz wikipedia – hasło Biała Przemsza.
9. - Biała Przemsza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 181.
10. - A. Pankowicz, Wolbrom – studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Wolbrom 1998, s. 37.
11. - A. Pankowicz, Wolbrom – studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Wolbrom 1998, s. 18.
12. - „Mappa szczególna Woiewodztwa Krakowskiego i Xięstwa Siewierskiego: zrządzona z innych wielu mapp miejscowych tak dawniey iak i świeżo odrysowanych tudzież gościncowych i niewątpliwych wiadomości wszystko tudzież według reguł geograficznych i obserwacyj astronomicznych” z 1792 r.
13. - Biała Przemsza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 181.
14. - S. Wiatrowski, Ilustrowany Przewodnik po Ziemi Olkuskiej, 1938 r., s. 94.
15. - J. Zinkow, Orle Gniazda i Krajobrazy Jurajskie, 1988 r., s. 255.
16. - Biała Przemsza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 181.
17. - strona internetowa parafii św. Stanisława w Cieślinie - https://www.parafia-cieslin.pl
18. - Biała Przemsza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 181.

Bibliografia:
- źródła pisane:
1. Pankowicz Andrzej „Wolbrom – studium przestrzeni miejskiej w okresie staropolskim”, Urząd Miejski w Wolbromiu, Wolbrom 1998 r.
2. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 181.
3. Wiatrowski Stanisław „Ilustrowany Przewodnik po Ziemi Olkuskiej”, Zarząd Związku Harcerstwa Polskiego, Olkusz, 1938 r.
4. Zinkow Julian „Orle Gniazda i Krajobrazy Jurajskie”, Sport i Turystyka, Warszawa, wydanie IV, 1988 r.

- źródła internetowe:
1. Łyczak Małgorzata, Dzieje Wolbromia, Pracownia Regionalna PTTK Katowice, internet.

- mapy:
1. Mapie turystyczna powiatu zawierciańskiego z 2001 roku.
2. Mapa Nadleśnictwa Olkusz (brak daty wydania).
3. Mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1934 r.
4. Mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1958 r.
5. Austriacka mapa sztabowa z 1915 r.
6. Mappa szczególna Woiewodztwa Krakowskiego i Xięstwa Siewierskiego: zrządzona z innych wielu mapp miejscowych tak dawniey iak i świeżo odrysowanych tudzież goscincowych i niewątpliwych wiadomości wszystko tudzież według reguł geograficznych i obserwacyj astronomicznych z 1792 r.

Pod hasłem NAJMŁODSI DLA ZIEMI 3 marca 2023 roku odbył się event ekologiczny dla najmłodszych uczniów szkół podstawowych z terenu Miasta i Gminy Wolbrom. W evencie zorganizowanym przez dyrektor Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Olkuszu Agatę Knapik oraz burmistrza Miasta i Gminy Wolbrom Adama Zielnika uczestniczyło ponad 350 osób.

Sala widowiskowa Domu Kultury w Wolbromiu po brzegi wypełniła się uśmiechniętymi dziećmi, którzy wzięli udział w ekologicznej mini-konferencji prowadzonej przez p. Agatę Knapik. Punktem kulminacyjnym wydarzenia był pokaz eko-mody. Wszyscy mieli możliwość podziwiania wspaniałych, ciekawych i pełnych fantazji strojów wykonanych z materiałów przeznaczonych do recyklingu. Ubiory były wspaniałe, zaś dodatki takie jak: nakrycia głowy, biżuteria oraz torebki zachwyciły oglądających. Dzieci - modele prezentowały swoje stroje jak najprawdziwsze gwiazdy, przechodząc po wybiegu i pozując do zdjęć. Przepiękne i pomysłowe stroje oraz kunszt ich wykonania oceniała komisja w składzie: burmistrz MiG Wolbrom Adam Zielnik, zastępca burmistrza Bożena Konieczna, przewodniczący Rady Miejskiej Bartłomiej Żurek, radna Agata Wójcik oraz przedstawicielki Wojewódzkiej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Krakowie Magdalena Droździk i Dominika Łatak-Glonek.

Konkurs na najlepszy strój wykonany z materiałów recyklingowych EKO-MODA

W konkursie EKO-MODY wzięło udział 22 uczennic i uczniów z 5 szkół podstawowych z terenu miasta i gminy Wolbrom: ZSP w Zarzeczu, ZSP w Wolbromiu, ZSP w Łobzowie, ZS w Wolbromiu i SP w Wierzchowisku.

Wyniki:

I miejsce: Laura Majda – kl. 3b ZSP w Wolbromiu

II miejsce: Antoni Chmura – kl. 3b ZSP w Wolbromiu

III miejsce: Filip Gawron – kl. 2 ZSP w Zarzeczu

Wyróżnienie: Weronika Woźniak – kl. 2b ZSP w Wolbromiu

Celem zorganizowanego przedsięwzięcia było propagowanie idei czystego środowiska i odpowiedzialnego gospodarowania odpadami wśród najmłodszych. Ponadto promowanie recyklingu oraz popularyzowanie wiedzy dotyczącej segregacji odpadów. Wspólne przygotowywanie eko-strojów zapewne przyczyniło się do rozwinięcia wyobraźni, kreatywności, pasji i twórczych poszukiwań zarówno u dzieci jak i rodziców.

Podczas eventu Inspektor Sanitarny Agata Knapik wraz z burmistrzem Adamem Zielnikiem oraz członkami komisji wręczyli ponadto dyplomy oraz nagrody rzeczowe laureatom X edycji konkursu plastycznego „Jesień w lesie grzyby niesie”.

Wyniki Powiatowego konkursu plastycznego „Jesień w lesie grzyby niesie” – X edycja

KATEGORIA ALBUM:

I miejsce: Katarzyna Kamionka – ZS-P w Zarzeczu

II miejsce: Joanna Zadęcka – SP Nr 10 w Olkuszu

KATEGORIA PLAKAT:

I miejsce ex aequo: Sylwia Bielak – SP w Wierzchowisku, Pola Grojec – SP w Dłużcu, Oliwia Strózik – ZS-P w Wolbromiu

II miejsce ex aequo: Emilia Sałek – SP Nr 4 w Olkuszu, Weronika Jedynak – SP Nr 1 w Bukownie, Paweł Mączka – SP w Kosmolowie

III miejsce ex aequo: Filip Kozik – OREW Wolbrom, Justyna Ciapa – OREW Wolbrom,
Wojciech Borowiec – SP w Dłużcu

KATEGORIA PRACA PRZESTRZENNA:

I miejsce ex aequo: Kamila Sojka – SP w Dłużcu, Laura Nowakowska – SP w Bolesławiu, Antoni Nocoń – SP w Jaroszowcu, Agata Szopa – ZS-P w Bydlinie

II miejsce ex aequo: Maja Piechulska – SP w Wierzchowisku, Melania Floryańska – SP Nr 1 w Olkuszu, Mikołaj Stach – ZS-P w Osieku

III miejsce ex aequo: Lena Pasich – ZS-P w Bydlinie, Oliwia Kubat – SP w Dłużcu, Zofii Dygas – SP w Kluczach

Wyróżnienia:

Kacper Lewandowski – ZS-P w Zarzeczu, Damian Iżak-Iżewski – OREW Wolbrom, Tomasz Wojno – OREW Wolbrom, Mateusz Gądek – OREW Wolbrom, Natalia Domagała – SP w Suchej, Natalia Gamrot – SP w Suchej, Jan Pęczek – SP w Suchej, Jakub Stanek – SP w Suchej, Emilia Jędrzejczyk – SP w Suchej, Adrian Adamuszek – SP w Kluczach, Emilia Kuś – ZS-P w Wolbromiu, Gabriela Mielczarek – ZS-P Nr 2 w Olkuszu, Zofia Bieniecka – ZS-P Nr 2 w Olkuszu, Dawid Gałka – SP w Kosmolowie, Zuzanna Tomsia – SP Nr 10 w Olkuszu, Szymon Błaszczyk – ZS w Gołaczewach, Julita Czarnota – SP w Zawadzie

Nagroda Grand Prix Burmistrza Miasta i Gminy Wolbrom:

Amelia Wiatrowska – Zespół Szkolno-Przedszkolny w Wolbromiu.

Nagroda Grand Prix Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Olkuszu:

Franciszek Tylkowski – Szkoła Podstawowa Nr 3 w Olkuszu.

Dyplomy oraz nagrody w obu konkursach ufundował Burmistrz Miasta i Gminy Wolbrom oraz Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Olkuszu.

Szkoła Podstawowa Nr 2 w Wolbromiu przystąpiła do konkursu „Mistrzowie Energii”, organizowanego w ramach programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu. Celem projektu „Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół w Wolbromiu ul. Pod Lasem 1” jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery, poprawa efektywności energetycznej oraz wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii w budynku szkoły.

Od grudnia w szkole rozpoczęła się kampania informacyjna na temat sposobów i znaczenia oszczędzania energii oraz promowania zdrowych nawyków cyfrowych. W kampanii informacyjnej „Mistrzowie Energii” uczestniczyli wszyscy uczniowie szkoły. Koordynatorem akcji była Aneta Dobrek i Ewa Serwatka.

Celem kampanii było uświadamianie całej społeczności szkolnej, że należy efektywnie korzystać z energii. Jeżeli zmniejszymy jej zużycie w domu, w szkole, wystarczy nam jej na dłużej, wpłyniemy korzystnie na środowisko, zmniejszymy zużycie surowców naturalnych, oszczędzimy pieniądze.

Jesteśmy „Mistrzami Energii”, wiemy jak używać, jak korzystać, jak oszczędzać energię elektryczną i cieplną, wiemy, że mikrodziałania dają makroefekty. Oszczędzanie energii zawsze przynosi zyski i w budżecie domowym, i dla środowiska.

W klasach I-III dzieci rysowały na lekcjach plakaty promujące oszczędzanie energii. Uczniowie ze Szkolnego Koła Biologicznego (klasy V-VI) zbierali informacje, jak rozsądnie korzystać z energii elektrycznej, kiedy, co i jak włączać i wyłączać, następnie przygotowali na ten temat prezentacje oraz ulotki informacyjne. Na korytarzach przy wyłącznikach światła dzieci zawiesiły własnoręcznie wykonane „przypominajki” o gaszeniu niepotrzebnego światła.

W szkole został również zorganizowany Szkolnym Konkursie Ekologiczny „Mistrzowie Energii”. Uczniowie z klas IV- VI wykonali plakaty, na których umieszczali hasła promujące oszczędzanie energii elektrycznej, np: „Używaj światła punktowego”, „Ogranicz spędzanie czasu przed komputerem”, „Mądrze używaj sprzętu AGD”, „Wykorzystuj programy eco i tryby oszczędzania energii”, „Odłączaj wtyczki i ładowarki”, „Wyłączaj nieużywane urządzenia”, „Wymieniaj żarówki na energooszczędne lub LED”, „Gaś niepotrzebne światło”, „Wykorzystuj światło dzienne”. Wśród plakatów znalazły się i takie, które przedstawiały sposoby oszczędzania energii cieplnej z hasłami: „Optymalizuj użycie ciepłej wody”, „Obniżaj temperaturę w pomieszczeniu o minimum 1 stopień”, „Dostosuj temperaturę w różnych pomieszczeniach”, „Odpowietrz grzejniki”, „Montuj termostaty”. Cześć prac w twórczy sposób promowała również zdrowe nawyki cyfrowe, zachęcając kolegów do zmniejszenia czasu, który spędzają, oglądając telewizję czy korzystając z telefonu i laptopa.

Wyniki Szkolnego Konkursu Ekologicznego „Mistrzowie Energii”

1 miejsce – Anna Serwatka, klasa 4b

2 miejsce –Alex Osuszek, klasa 6a

3 miejsce – Filip Szymoniak, klasa 5b

Wyróżnienia otrzymali: Maja Gwóźdź (6b), Milena Szczepara (6b), Katarzyna Wanowicz (6b).

Najlepsi autorzy prac zostali obdarowani nagrodami i gadżetami sponsorowanymi ze środków projektu dofinansowanego ze środków Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu pochodzących z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) pn. „Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół w Wolbromiu ul. Pod Lasem 1” realizowanego przez Gminę Wolbrom.

Wzrost wykorzystania lokalnego potencjału ze źródeł odnawialnych, poprawa efektywności energetycznej budynków oraz szeroko zakrojone działania edukacyjne i informacyjne to główne cele i działania projektu LIFE EKOMALOPOLSKA, realizowanego przez województwo małopolskie w latach 2021-2030.

– Małopolska konsekwentnie realizuje i rozwija projekty mające na celu poprawę jakości środowiska. Projekt LIFE EKOMAŁOPOLSKA doskonale wpisuje się w strategię działań, dzięki którym mamy nadzieję przekazać kolejnym pokoleniom region, w którym będą wieść bezpieczne i szczęśliwe życie – mówi wicemarszałek małopolski Józef Gawron.

DOBRY KLIMAT, TANIA I CZYSTA ENERGIA?

MAMY NA TO PLAN!

Do najważniejszych działań projektu należy zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, takich jak fotowoltaika, geotermia czy pompy ciepła. W partnerstwie z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie przygotowywana jest mapa potencjału odnawialnych źródeł energii dla Małopolski. Będzie ona dostępna w formie funkcjonalnej aplikacji, połączonej z kalkulatorem, który ułatwi dokonanie świadomego wyboru inwestycji OZE w konkretnej lokalizacji. Aplikacja zasugeruje najbardziej odpowiedni wybór technologii, oszacuje koszty inwestycyjne i operacyjne oraz dostarczy informacji o możliwych źródłach finansowania.

W ramach LIFE EKOMAŁOPOLSKA przygotowywany jest cykl szkoleń dla instalatorów odnawialnych źródeł energii i uczniów szkół technicznych. Dzięki temu mieszkańcy Małopolski będą mieli łatwiejszy dostęp do wykwalifikowanych specjalistów.

Aplikacja OZE oraz bezpośredni dostęp do instalatorów i monterów ułatwi wybór najlepszej dla danej lokalizacji technologii OZE, co przyczyni się do większej liczby takich instalacji w Małopolsce.

W ramach LIFE EKOMAŁOPOLSKA powstają także koncepcje projektów inwestycyjnych w zakresie szkół i budynków użyteczności publicznej przyjaznych dla klimatu (produkujących własny prąd, wykorzystujących wodę deszczową, itp.). Projekty tę będą mogły uzyskać dofinansowanie z dostępnych środków finansowych (krajowych i unijnych). Aby zachęcić mieszkańców do wyboru przyjaznych dla klimatu technologii, wzorcowa rolę w tym zakresie zapewni sektor użyteczności publicznej.

POWIATOWI EKSPERCI BLISKO MIESZKAŃCA

Kluczowym elementem projektu są doradcy ds. klimatu i środowiska, działający aktywnie w 18 małopolskich powiatach i 3 miastach na prawach powiatu. Doradcy udzielają porad i konsultacji, pomagają w wypełnieniu wniosków o dofinansowanie oraz realizują działania informacyjno-edukacyjne. Jednym z takich działań jest cykliczna akcja #drzewodlaklimatu, realizowana w ramach obchodów Małopolskiego Dnia dla Klimatu. Jak dotąd dzięki zaangażowaniu Małopolan w całym regionie przybyło ok. 30 000 drzew. Bieżące informacje nt. wydarzeń organizowanych przez doradców dostępne są na stronach internetowych starostw powiatowych.

TRZEBA ZROZUMIEĆ PROBLEM,

BY ZNALEŹĆ JEGO ROZWIĄZANIE

Kluczowym elementem projektu są zakrojone na szeroką skalę działania edukacyjno-informacyjne. Ich zadaniem jest zwrócenie uwagi na korzyści płynących nie tylko z wymiany źródła ogrzewania czy montażu instalacji OZE, ale także oszczędzania wody i energii, wybierania ekologicznego transportu czy zwiększania powierzchni zielonych. Oferta edukacyjna LIFE EKOMAŁOPOLSKA obejmuje warsztaty i spotkania zarówno dla uczniów i nauczycieli, jak przedsiębiorców czy rolników. Przykłady dobrych rozwiązań, które mogą być realizowane przez każdą grupę społeczną, dostępne są na stronie internetowej: klimat.ekomalopolska.pl.

– To ważne, by mieć świadomość, że warunki życia dla przyszłych pokoleń tworzymy nie tylko decydując się na poważne inwestycje, jak montaż OZE czy termomodernizację domu, ale także poprzez codzienne dobre nawyki – mówi wicemarszałek małopolski Józef Gawron. – Każda nasza decyzja: to czy wybieramy rower, czy samochód, torbę wielorazową czy plastikową jednorazówkę oraz jak dbamy o zieleń wokół nas – buduje przyszłość naszą i najbliższych pokoleń.

Informacje o aktualnych wydarzeniach, jak również efekty realizowanych działań zamieszczane są na bieżąco na stronie internetowej klimat.ekomalopolska.pl oraz mediach społecznościowych Ekomałopolska dla klimatu.

Projekt LIFE EKOMALOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii dla województwa małopolskiego”

(LIFE-IP EKOMALOPOLSKA / LIFE19 IPC/PL/000005) jest dofinansowany ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Olej jest naturalnym produktem, od lat stosowanym do przygotowania posiłków w kuchni na całym świecie. Raz użytego oleju nie powinno się podgrzewać ponownie, ponieważ wytwarza wtedy niebezpieczne dla naszego zdrowia substancje. Co zatem zrobić z olejem, który pozostał po przygotowaniu posiłków?

Zużytego oleju nie należy go wylewać do zlewu czy toalety.

Konsekwencją tego postępowania jest osadzanie się zużytego oleju wraz z innymi zanieczyszczeniami w rurach i awarie sieci kanalizacyjnych. Naprawy obciążają zarówno budżet domowy, jak i miejski.

Ponadto olej, który dostaje się razem z innymi ściekami do oczyszczalni, nie jest w zupełności oczyszczany i trafia do naszego środowiska. O ile smażenie jest zdrowe, o tyle olej, który po nim pozostaje, to odpad, który zanieczyszcza środowisko.

Kiedy olej trafia do rzek czy mórz pozostaje na ich powierzchni, uniemożliwia prawidłowe natlenienie wody i przepuszczanie promieni słonecznych. Bez tego rośliny nie mogą przeprowadzać fotosyntezy, czyli najważniejszego procesu dla istnienia życia na ziemi.

Wylewasz olej po schabowym na kompost? To także niebezpieczna praktyka.

Olej może doprowadzić do tego, że kompost przegnije i zepsuje się. Bakterie w glebie przestaną pracować nad rozkładaniem materii organicznej, ponieważ będą bardziej zainteresowane rozlanym olejem. Dodatkowo olej może doprowadzić do skażenia wód powierzchniowych i podziemnych oraz stanowić zagrożenie dla organizmów żyjących pod glebą.

Znacznie lepszym rozwiązaniem jest segregacja oleju, recykling i jego ponowne wykorzystanie.

Jak segregować olej? Przygotuj pustą butelkę PET, np. po wodzie czy mleku. Olej ostrożnie przelej do butelki, użyj lejka i papierowego ręcznika dla bezpieczeństwa. Następnie szczelnie zakręć butelkę i schowaj np. pod zlew. Butelkę napełniaj stopniowo, a dopiero, gdy będzie pełna, wrzuć ją do najbliższego pojemnika na zużyte oleje i tłuszcze w swojej okolicy.

Znajdziesz go na mapie: www.segregujolej.pl/mapa/.

Artykuł powstał w ramach uczestnictwa naszej gminy w ekologicznym projekcie segregujolej.pl. Dzięki temu na terenie naszej gminy zostały postawione specjalne pojemniki do segregacji zużytego oleju jadalnego. Mieszkańcy mają szansę segregować kolejny odpad w swoich gospodarstwach domowych.

Jak już informowaliśmy, gmina Wolbrom przystąpiła do ekologicznego projektu segregacji zużytych olejów i tłuszczy jadalnych. Na terenie wolbromskiej gminy funkcjonuje 15 punktów segregacji oleju, zgodnie z umową zawartą w dn. 9 marca przez Burmistrza Adama Zielnika.

W Wolbromiu i sołectwach znajduje się 25 pojemników, które przeznaczone są do segregacji oleju jadalnego:

- Szkoła Podstawowa Chełm, ul. Wolbromska 21

- Zespół Szkolno-Przedszkolny Kąpiele Wielkie 75a

- Szkoła Podstawowa Jeżówka, ul. Jeżówka 253

- Zespół Szkolno-Przedszkolny Łobzów, ul. Łobzów 220

- Zespół Szkolno-Przedszkolny Wolbrom, ul. Mariacka 28

- Zespół Szkolno-Przedszkolny Wolbrom, ul. Wł. Łokietka 10

- Szkoła Podstawowa Zarzecze, ul. Szkolna 2

- Szkoła Podstawowa Dłużec, ul. Dłużec 7

- Zespół Szkół Wolbrom, ul. Pod Lasem 1

- Szkoła Podstawowa Wierzchowisko, ul. Wierzchowisko 32b

- Zespół Szkół Gołaczewy, ul. Chełmska 8

- OSP Chrząstowicem, ul. Chrząstowice

- Osiedle Łokietka, Osiedle Chrobrego – 7 pojemników

- Osiedle Skalska, Osiedle XX-lecia, Osiedle Chrobrego – 4 pojemniki

- PSZOK, ul. 1 Maja 59 – 2 pojemniki

Młodzi dla natury, natura dla młodych

Stowarzyszenie Stacja KOOLTURA, wespół z zespołem punktu EUROPE DIRECT Kraków, ma przyjemność zaprosić Państwa na wydarzenie plenerowe „Młodzi dla natury, natura dla młodych”, współorganizowane przez lokalne organizacje i podmioty z powiatu miechowskiego (i nie tylko) w okolicach obszaru Natura 2000 Chodów-Falniów.

W tym roku Unia Europejska obchodzi 30-lecie funkcjonowania programu LIFE – instrumentu finansującego działania na rzecz środowiska i klimatu. Rocznica ta ma szansę stać się przyczynkiem do debaty o polskiej wsi i jej kondycji w kontekście bieżących wyzwań związanych z ochroną środowiska i współczesnym rolnictwie w regionie. Z okazji bieżącego roku 2022 – Europejskiego Roku Młodzieży – chcemy zaakcentować głos młodych w rozmowie nad tymi problemami.

Wydarzenie ma na celu przeprowadzenie spotkania plenerowego w formie spaceru wokół obszarów chronionych Natura 2000 Chodów-Falniów, podczas którego odbędą się krótkie prelekcje. Później nastąpi rozwinięcie dyskusji o postulatach młodzieżowych wobec tematów przewodnich zebrania: Europejskiego Roku Młodzieży, ochrony środowiska naturalnego, Europejskiego Zielonego Ładu, przyszłości regionów wiejskich.

Organizatorzy liczą na wymianę doświadczeń i poglądów oraz debatę. Po spotkaniu powstanie notatka, która zostanie opublikowana w lokalnych mediach. W spotkaniu wezmą udział przedstawiciele okolicznych organizacji, samorządów, politycy i urzędnicy.

Data: 21.07.2022 r., godz. 15:00

Harmonogram:

14:50-15:00

Spotkanie na parkingu obok Sali Konferencyjno-Bankietowej przy remizie OSP Chodów.

15:00-15:30

Spacer na obszar Natura 2000.

15:30-16:30

Spacer wokół obszaru Natura 2000. Rozdanie materiałów informujących od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.

Przedstawienie organizacji i zgromadzonych.

Krótkie prelekcje: Europejski Rok Młodzieży, Europejski Zielony Ład, 30 lat programu LIFE, Natura 2000.

16:30-18:00

Powrót na parking pod remizą OSP Chodów i przejazd do budynku Gminnego Ośrodka Kultury w Charsznicy.

Poczęstunek.

Link do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/420420026686073

Burmistrz Gminy i Miasta Miechów serdecznie zaprasza Mieszkańców do udziału w akcji „SadziMY las w Miechowie”, która odbędzie się 7 maja w sobotę w godz. 11:00 – 14:00 na terenie byłego składowiska odpadów po rekultywacji (ulica Ogrodowa).

W związku z tą inicjatywą, Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe przekazało 500 sadzonek dębów. Organizatorzy zapewniają narzędzia potrzebne do pracy. Dodatkowo, na każdego uczestnika będą czekały sadzonki ziół i kwiatów.

Z uwagi na brak miejsc parkingowych w okolicy wydarzenia, w godz. 10:45 – 14:00, co 15 minut, z przystanku autobusowego w Rynku będzie można skorzystać z bezpłatnego transportu.

Więcej informacji udziela Referat Spraw Społecznych, Kultury, Sportu i Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi, ul. H. Sienkiewicza 25, II piętro (pok. 214 oraz 215) tel. 41 383 00 40 (wew. 14), tel. kom. 534 533 551.

Rzeka Sztola, ozdoba Bukowna i popularna trasa kajakowa, zniknęła jak za pociągnięciem czarodziejskiej różdżki. Wystarczyło wyłączenie pomp w Kopalni Olkusz-Pomorzany i Sztoła, a także Baba i Biała wyschły. Ostatnio zrobiłem zdjęcie kanału Dąbrówka w Bolesławiu, i tu, jak wcześniej w korycie wyschniętej Sztoły, pojawiły się w dużych ilościach kości zwierzęce. Trudno powiedzieć skąd się tam wzięły, pewnie część z nich to pozostałości zwierząt, które się potopiły, ale część pewnie pochodzi z nielegalnego uboju itp. Gorzej, że – jeśli chodzi o zaprzestanie działalności górniczej, to zaczęła się też zapadać ziemia. W tymże Bolesławiu, w pobliżu domostw na Dąbrówce, między ulicą Kluczewską a Hutkami: „na skutek działalności prowadzonej przez ZGH Bolesław, pojawiło się zapadlisko terenu, które zniszczyło wiele rosnących w tym miejscu drzew. Teren został zabezpieczony taśmami oraz oznaczony tabliczkami „zakaz wstępu”. Lej ma około 15-20 arów, lecz wokół niego znajduje się grunt, który ma widoczne spękania o głębokości ok. 50 cm. Całość szkody może sięgać nawet 0,5 ha. Ile dokładnie – okaże się po pomiarach geodezyjnych, które zostaną przeprowadzone w najbliższych dniach” (informacja Nadleśnictwa Olkusz). Ludzie się boją, bo ledwo kopalnie zamknięto, a już same złe rzeczy się dzieją. Nadleśnictwo Olkusz, na którego terenie jest zapadlisko już zawiadamia, że będzie się domagać odszkodowania i naprawienia szkód oz ZGH.

O.D.

Dofinansowanie do wymiany kotłów i prac termomodernizacyjnych

Szanowni Państwo niniejszym informujemy, że w Urzędzie Miasta i Gminy Wolbrom funkcjonuje Punkt Konsultacyjny rządowego Programu Priorytetowego Czyste Powietrze.

W Punkcie Konsultacyjnym jest możliwość skonsultowania wniosku o dofinansowanie w ramach Programu Priorytetowego „Czyste Powietrze” oraz jego złożenie. Następnie wniosek przesyłany jest do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie, gdzie następuje jego ocena merytoryczna.

Uruchomiony Punkt Konsultacyjny ma na celu ułatwienie mieszkańcom Miasta i Gminy Wolbrom aplikowanie o dofinansowanie lub pożyczkę w ramach Programu Priorytetowego Czyste Powietrze. Utworzenie punktu jest realizacją zawartego porozumienia pomiędzy Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie a Miastem i Gminą Wolbrom.

GMINNY PUNKT INFORMACYJNO - KONSULTACYJNY

PROGRAMU „CZYSTE POWIETRZE”

WFOŚiGW

PRZYJDŹ NA SPOTKANIE INFORMACYJNE,

NA KTÓRYM DOWIESZ SIĘ:

● na jakiego typu przedsięwzięcia możesz wnioskować o dotację?

● jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku?

● jakie nowe możliwości dofinansowania wprowadziły zmiany w regulaminie programu?

● oraz uzyskasz odpowiedzi na wszystkie pytania związane ze złożeniem wniosku o dofinansowanie w ramach programu czyste powietrze.

tel.: 32 70 65 389

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

PUNKT CZYNNY W DNIACH:

poniedziałek godz. 7:00 – 15:00

wtorek godz. 7:00 – 15:00

środa godz. 7:00 – 15:00

UMiG Wolbrom, I piętro, pokój 109

Wysiłki na rzecz środowiska docenione

Gmina Gołcza zajęła pierwsze miejsce w plebiscycie EKO HERO Małopolski 2021 w kategorii Gmina Eko-Hero do 15 tys. mieszkańców. Konkurs zorganizowany został przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego oraz Grupę Polska Press. Jego celem było wyróżnienie małopolskich gmin, firm oraz inicjatyw w zakresie działalności proekologicznej.

Samorząd Gołczy doceniony został m.in. za takie przedsięwzięcia na rzecz ochrony środowiska, jak: budowa Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów w Gołczy, montaż instalacji fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych, budowa przydomowych oczyszczalni ścieków, usuwanie wyrobów zawierających azbest, wymiana nieekologicznych źródeł ciepła na kotły gazowe, czy pompę ciepła.

Zwycięzców wyłoniła Kapituła plebiscytu w składzie: wicemarszałek województwa małopolskiego Józef Gawron, dyrektor Departamentu Środowiska UMWM Karolina Laszczak, dyrektor Małopolskiego Centrum Budownictwa Energooszczędnego Politechniki Krakowskiej Małgorzata Fedorczak-Cisak, dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego Marcin Guzik, dyrektor Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości Rafał Solecki, redaktor naczelny Gazety Krakowskiej i Dziennika Polskiego Wojciech Mucha.

W tym samym plebiscycie gmina Miechów zajęła miejsce trzecie wśród gmin od 15 do 30 tys. mieszkańców. Przyznana nagroda jest dostrzeżeniem inwestycji związanych z budową trasy pieszo-rowerowej, nowoczesnych parkingów P&R oraz uruchomieniem komunikacji miejskiej, która realizowana jest autobusami elektrycznymi. Ponadto, doceniono pozostałe gminne projekty w zakresie wymiany starych systemów ogrzewania i montażu OZE, jak również działania edukacyjne kierowane do mieszkańców i młodzieży.

Kapituła Eko HERO Małopolski 2021 obradowała w składzie: wicemarszałek Józef Gawron, dr inż. Małgorzata Fedorczak-Cisak z Politechniki Krakowskiej, współautorka projektu Poligon Energooszczędności, Karolina Laszczak – dyrektor Departamentu Środowiska, Rafał Solecki – dyrektor Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości, Marcin Guzik – dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego oraz redaktor naczelny Gazety Krakowskiej Wojciech Mucha.

Konkurs miał na celu uhonorowanie małopolskich inicjatyw, firm i samorządów, które dbają o środowisko i mogą pochwalić się działaniami proekologicznymi na rzecz poprawy powietrza, czystości wody i ochrony zwierząt.

(fot.: UMWM)